Izrael jest „starym nowym krajem”, bo państwo ma około 60 lat, ale historia narodu sięga kilku tysięcy lat. To nowe i bardzo nowoczesne państwo powstało w 1948 roku na ziemiach, które są świadkiem historii biblijnych sięgających czasów Mojżesza. Na wycieczce po Izraelu przez cały czas będziemy stykać się z tą dwoistością, gdzie stare przeplata się z nowym. Sama tylko Jerozolima to miasto, gdzie powstały trzy główne religie monoteistyczne, co jest świadectwem świętości tego miejsca. A tuż za rogiem starego miasta czeka nowa Jerozolima ze swoimi wieżowcami, centrami handlowymi i całym zgiełkiem współczesności.
Flaga Izraela jest rozwiniętym tałesem, przedmiotem używanym do codziennej modlitwy.
Ciekawostki
Nad Morzem Martwym można słuchać muzyki operowej. W ruinach twierdzy Heroda, u stóp skał wystawiane są opery w ramach Festiwalu Operowego w Masadzie.
Lustro wody Morza Martwego jest najniżej położonym miejscem na Ziemi.
Przyroda i klimat Izraela
Państwo Izrael jest piętnaście razy mniejsze od Polski, ale jest gęsto zaludnione i ma zróżnicowaną przyrodę. W jego południowej części leży pustynia Negew, a na zachód, w kierunku wybrzeża Morza Śródziemnego, rozciągają się żyzne ziemie. Przez centralną część kraju ciągnie się pasmo górskie ze szczytami wysokimi na ponad 1000 m n.p.m., które obniża się w kierunku Doliny Jordanu i najniższego punku Ziemi – Morza Martwego. Klimat w Izraelu również jest dość urozmaicony. Południowa część ma klimat pustynny, suchy i gorący, z chłodnymi nocami. Wąski pas ziemi od strony Morza Śródziemnego ma przyjemny klimat śródziemnomorski, a lato trwa tu aż do października. W paśmie gór na wschodzie jest znacznie chłodniej, a zimą mogą występować przymrozki i śnieg. Nierzadko widuje się śnieg w Jerozolimie, która położona jest na wysokości 800 m n.p.m. Słońce świeci tu jednak o wiele częściej niż w Polsce, a na prawie wszystkich dachach domów zamontowane są panele słoneczne.
Historia Izraela
Biblijna historia mówi o 12 plemionach Izraela, pomiędzy które podzielono kraj. Miały one wielu wrogów i władców o dobrze znanych imionach: Saul, Dawid i Salomon. Fakty historyczne są jednak prawdopodobnie inne niż historia przedstawiona w Biblii. Izrael czy też Palestyna, bo taką nazwę nosiły te obszary przed powstaniem państwa Izrael, przez wiele lat znajdował się pod panowaniem rozmaitych zdobywców, takich jak Aleksander Wielki, rzymski dowódca wojskowy Pompejusz Wielki, Herod Wielki czy cesarz bizantyjski Konstantyn Wielki. Z tamtych czasów pochodzą starożytne amfiteatry i teatry rzymskie oraz bizantyjskie kościoły, które nadal można tu podziwiać. W 634 roku Ziemię Świętą zdobyły wojska arabskie i wkrótce zaczęto tu wznosić wyjątkowo piękne meczety, głównie w Jerozolimie. W 1099 roku, kiedy nastały czasy wypraw krzyżowych, Jerozolima, a potem cały Izrael, przeszły w ręce chrześcijan. 400 lat później Izraelem znowu rządzili muzułmanie, bo kraj został wcielony do Imperium Osmańskiego. Pozostał w nim aż do 1917 roku, kiedy Palestynę zdobyły wojska brytyjskie, które obiecały stworzyć tu państwo żydowskie.
W całym tym burzliwym okresie, trwającym kilkaset lat, Żydzi z całego świata osiedlali się w Ziemi Obiecanej. Jednak największy napływ Żydów rozpoczął się w momencie utworzenia nowego państwa w 1948 roku. Od powstania państwa do dziś do Izraela przybyło 2,5 mln Żydów. Większość imigrantów przyjechała z Rosji i krajów Europy Środkowo-Wschodniej, ale sporo było też przybyszów z Etiopii, Afryki Północnej, Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Izrael to jedyne państwo, które daje obywatelom innych krajów prawo do przyjazdu do Izraela i uzyskania obywatelstwa, jeśli są Żydami. 80% społeczeństwa Izraela to wyznawcy judaizmu, a 20% z nich to Żydzi ortodoksyjni.
Państwo Izrael w obecnym kształcie powstało 14 maja 1948 roku. Jednak nie wszystkie państwa uznały przeprowadzony przez ONZ podział ówczesnej Palestyny na państwo żydowskie i arabskie. Dlatego nowo powstałe państwo Izrael w pierwszych latach swojego istnienia stoczyło wojny, m.in. z Egiptem, Jordanią, Syrią, Libanem i Irakiem. Obszar Izraela nie jest dzisiaj taki, jaki ustanowiono w roku 1948. Od momentu uzyskania niepodległości Izrael ciągle realizuje politykę poszerzania swojego terytorium, zajmując tereny Wschodniej Jerozolimy, Zachodni Brzeg Jordanu, Strefę Gazy i Wzgórza Golan. Z powodu ciągłych wojen, zajmowania nowych terytoriów oraz trwającego ogólnego napięcia izraelsko-palestyńskiego duża część budżetu państwa przeznaczana jest na utrzymanie wojska. Izrael jest jedynym państwem na świecie, w którym służba wojskowa jest obowiązkowa zarówno dla mężczyzn, jak i dla większości kobiet. W przypadku Żydów i druzów służba wojskowa trwa przez 36 miesięcy dla mężczyzn i 21 miesięcy dla kobiet. Muzułmanie i chrześcijanie mogą zgłaszać się do wojska dobrowolnie. Dostęp do niektórych systemów socjalnych zależny jest od tego, czy dana osoba odbyła służbę wojskową: dotyczy to na przykład zasiłku dla bezrobotnych i zasiłków na dzieci. Stanowi to problem dla ludności arabskiej, która zwykle nie ma takiego samego dostępu do pomocy państwa jak Żydzi. Prawie wszyscy Izraelczycy, którzy żyją na granicy ubóstwa, należą do mniejszości arabskiej.
Wycieczka do Izraela
Trudno się dziwić, że Izrael jest marzeniem wielu podróżników już od czasów, gdy Mojżesz zobaczył z góry Nebo Ziemię Obiecaną. Żydzi, chrześcijanie i muzułmanie uznają tę ziemię, a szczególnie miasto Jerozolimę, za miejsce święte. Dla Żydów z całego świata Jerozolima jest centralnym punktem na ziemi. Szczególnym kultem otaczają oni Ścianę Płaczu (Ścianę Zachodnią) –jedyny zachowany do dzisiaj fragment Świątyni Jerozolimskiej, zniszczonej przez Rzymian. To w tym miejscu Jezus został skazany i ukrzyżowany i tutaj zmartwychwstał, stąd również Mahomet udał się w podróż do nieba. Wierni wszystkich trzech religii monoteistycznych pielgrzymują do Jerozolimy, która dla każdego z nich jest miejscem świętym. Pod Ścianą Płaczu nieprzerwanie przebywa tłum wyznawców judaizmu, którzy opłakują zburzenie świątyni.
Pielgrzymi i turyści chrześcijańscy zbierają się głównie w starej części Jerozolimy przy Via Dolorosa, czyli Drodze Krzyżowej, którą przemierzył Jezus Chrystus, dźwigając krzyż na Golgotę. Dla muzułmanów najbardziej interesujące są dwa ogromne meczety: Al-Aksa i Kopuła na Skale, znajdujące się na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie. Zachęcamy, aby w nowej części miasta zwiedzić budynki parlamentu Knesset, co po hebrajsku znaczy „zgromadzenie”, jak również Jad Waszem, instytut poświęcony ofiarom Holokaustu.
W mieście o biblijnej nazwie Betlejem można pójść na Pole Pasterzy, gdzie Archanioł Gabriel zwiastował narodzenie Chrystusa. Warto też zajść do Bazyliki Narodzenia Pańskiego. W tym najstarszym na świecie obiekcie sakralnym, w krypcie pod ołtarzem, znajduje się Grota Narodzenia – według przekazów chrześcijańskich miejsce, w którym narodził się Jezus Chrystus. Ważnym punktem w programie wycieczki po Izraelu powinien być także Tel Awiw, doskonały przykład bardzo nowoczesnego miasta. Jest tu szeroki wybór restauracji ze smacznym jedzeniem, eleganckich klubów, butików modowych, a wisienką na torcie jest pas pięknego wybrzeża Morza Śródziemnego.
Na południe stąd leży Masada, starożytna twierdza żydowska z czasów Heroda Wielkiego, położona na szczycie samotnego płaskowyżu na wysokości 400 m n.p.m. Ruiny miasta są fascynujące, a miejsce wydaje się jeszcze ciekawsze po wysłuchaniu historii o broniących się zelotach, którzy w roku 73 n.e. stanowili w Masadzie ostatni punkt oporu przeciw Rzymianom. Na wschód od Qumran i Masady leży najlepsze naturalne spa na świecie – Morze Martwe. Osoby, które nie potrafią pływać, mogą bez większego wysiłku doświadczyć, czym jest długie dryfowanie na powierzchni wody. Spacer po okolicy dostarczy również niezapomnianych wrażeń.
Północ Izraela będzie niewątpliwie ciekawa dla osób, które wyznają religię chrześcijańską albo przynajmniej dobrze pamiętają z lekcji religii nazwy miejsc, w których żył i nauczał Jezus. W Nazarecie warto zwiedzić Bazylikę Zwiastowania Pańskiego – największy kościół na Bliskim Wschodzie i jedno z najważniejszych świętych miejsc chrześcijaństwa. W okolicy jeziora Genezaret można wybrać się na wycieczkę po miejscach opisanych w Nowym Testamencie, w których według przekazu Jezus nauczał, uzdrawiał i czynił cuda. Jest tu też kilka ciekawostek dla osób poszukujących śladów po krzyżowcach. Na wybrzeżu Morza Śródziemnego czeka na nich miasto Akka, w którym budowle wzniesione przez krzyżowców zostały tylko nieznacznie przebudowane za panowania Imperium Osmańskiego. Pamiętaj o zajrzeniu do podziemi – znajdziesz tam tunel templariuszy, czyli system przejść podziemnych, którymi krzyżowcy przemieszczali się z twierdzy do portu.
