Letnia akademia w Toskanii - język, kultura i kuchnia

Wylot z Warszawy. Po wylądowaniu w Rzymie, pojedziemy na północ przez region Lazio do pięknej Toskanii i do hotelu. Będziemy mieszkać w starym uzdrowisku Chianciano Terme.

Miasto już od czasów rzymskich funkcjonowało jako centrum uzdrowiskowych kąpieli. Również dzisiaj ludzie przybywają tłumnie do tutejszych sanatoriów, aby przy okazji nacieszyć się pięknymi widokami. Zanim dotrzemy do celu, zatrzymamy się na autostradzie, na posiłek.

Po dotarciu do naszego uzdrowiska, zameldujemy się w hotelu. Obiadokolacje serwowane będą w hotelu, w którym domowe włoskie jedzenie przygotowane z pieczołowitą dokładnością podaje się prosto do stołu.

Tego dnia zobaczymy jedno z najpiękniejszych włoskich zabytków kultury, fantastyczną Sienę. Bez trudu uda się dostrzec dziedzictwo kulturowe z okresu świetności Włoch. Siena sama w sobie jest dziełem sztuki. Udamy się na spacer ulicami miasta, aby dojść do imponującego placu w kształcie muszli, Piazza del Campo, na którym kiedyś odbywał się targ. To tu organizuje się latem słynne wyścigi konne Il Palio, w których konkurują ze sobą poszczególne dzielnice miasta. Siena wzbogaciła się, dzięki temu, że leży na drodze pielgrzymek do Rzymu. Tutaj również powstał najstarszy włoski bank Banca di Siena. Przez stulecia Siena konkurowała z Florencją na rynku bankowości oraz handlu tekstyliami. Oba miasta specjalizowały się w tych dziedzinach. W średniowieczu bankierzy z Sieny znani byli z udzielania pożyczek europejskim królom i książętom.

Dominującą budowlą na placu jest ratusz, wzniesiony pod koniec XIII wieku. Spacerujac wąskimi uliczkami, miniemy późnośredniowieczne pałace i domy patrycjuszy. Będziemy podziwiać katedrę, która przez wielu uważana jest za najpiękniejszą we Włoszech.

Katedra pokryta jest czarnym i białym marmurem z XIII wieku. Autorem części dekoracji fasady jest sławny artysta Giovanni Pisano. Warto również zwrócić uwagę na kompleks muzealny Santa Maria della Scala, pierwotnie tj. już od X wieku służący jako miejsce noclegowe dla pielgrzymów z tzw. drogi Francigena. Potem został przekształcony w jeden z pierwszych szpitali w Europie.

Po spacerze przyjdzie czas na lunch (nie wliczony w cenę), oraz ewentualnie wizytę w pięknej XIII wiecznej katedrze, lub miejskim muzeum sztuki (bilet 8 euro, styczeń 2016), skąd roztacza się widok na miasto. Proponujemy odwiedzić jedną z wielu kawiarni na Piazza Del Campo.

Późnym popołudniem wrócimy do Chianciano Terme, gdzie zjemy obiadokolację.

Dziś przydadzą się wygodne buty. Po śniadaniu udamy się na pieszą wycieczkę do lasu. Poruszając się po żwirowych ścieżkach będziemy podziwiać kamienny dąb, wspaniałą przyrodę, a w samym środku lasu niewielki klasztor. Spacer zajmie nam ok 2 godzin (planujemy przejść ok 6-7 km, zależnie od pogody). Wycieczkę zakończymy lunchem.

Produkty na lunch można kupić w  lokalnym sklepie i zrobić sobie piknik na świeżym powietrzu.

Popołudnie rozpoczniemy lekcją języka włoskiego. Zdobyte umiejętności pozwolą nam na swobodne posługiwanie się językiem w restauracji, na ulicy czy na targu.

Dzisiaj poznamy fantastyczne krajobrazy Toskanii na rowerze. Każdy będzie mógł w swoim tempie poczuć wiatr we włosach i pooddychać włoskim powietrzem. Można wybrać się na przejażdżkę z naszym pilotem lub samodzielnie.

Pilot chętnie pomoże zaplanować trasę, tak by idealnie spełniała oczekiwania. Proponujemy odwiedzić Montepulciano (w całości ok. 18 km), gdzie na rynku można  zjeść lunch i napić się lokalnego wina. Albo czemu nie kupić trochę chleba, sera, szynki i czegoś do picia, odstawić rower i zjeść lunch tam, gdzie są najpiękniejsze widoki plantacji oliwek i winogron.  Niedaleko miasta znajduje się miejsce warte zobaczenia, powszechnie znane z najwspanialszych cyprysów tj. La Foce.

Trasy rowerowe mogą na pierwszy rzut oka wydawać się trudniejsze niż faktycznie są. Proponowane trasy nie są jednak długie  (około 12 - 18 km), można więc od czasu do czasu iść spacerem i prowadzić rower obok. Wysiłek hojnie nagrodzi nam wiatr, który zatańczy nam we włosach, i zapachy przyrody, które będą towarzyszyć nam w trakcie jazdy . Rowery są nowe, mają 6 biegów oraz hamulce ręczne. W wypożyczalni rowerów nie ma kasków, należy zabrać swój z domu. Jeśli pogoda nie będzie sprzyjała jeździe na rowerze, pilot zaproponuje inne atrakcje w okolicy.

Dziś przemierzymy Umbrię aby dostać się do Lazio i do umierającego miasta Cività di Bagnoregio, które leży  w pięknej dolinie Tybru. Z powodu wulkanicznego charakteru tych ziem oraz silnej erozji skał, okolica kojarzyć się może z krajobrazem księżycowym. Pojedziemy do miasteczka Bagnoregio. Tam zbliżymy się do klifu, z którego rozciąga się majestatyczny widok na Cività di Bagnoregio. To stare miasto osadzone na skale, jakby to był statek pośrodku wzburzonego morza. Miasto zostało założone przez Etrusków ponad 2500 lat temu. Dawne połączenie z „lądem” zniknęło z powodu erozyjnego działania wiatru i pogody. Zbudowano zatem most o długości 500 metrów łączący ląd z miasteczkiem, którego dni wydają się policzone. Walka z siłami natury i przeznaczeniem nie ma już sensu. Zimą mieszka tam 12 osób, a latem ok. 100. Miasto robi ogromne i niezapomniane wrażenie, mimo swojej dramatycznej historii.

Piękne, dobrze zachowane budynki z kamienia, placyki wypełnione słońcem, wąskie brukowane uliczki udekorowane kwiatami, a także przydrożne ogrody czynią z tej wizyty niezapomnianą przygodę.  Aby zwiedzić miasto, trzeba trochę pochodzić. Do długiego mostu można również podjechać minibusem. Ale niezależnie od wszystkiego, trzeba liczyć się ze spacerem długości ok. 4 km.

W drodze do hotelu zatrzymamy się koło uroczego jeziora Lago Bolsena - największego w Europie jeziora mieszczącego się w kraterze. Powstało dawno temu po wybuchu wulkanu. Podziemnie źródła wypełniły krater świeżą wodą. Jezioro uważane jest za najczystsze w Europie, można nawet pić z niego wodę.

Żyzne stoki wokół jeziora są dowodem na jego wulkaniczną przeszłość. Odpowiednia wilgotność oraz minerały powodują, że w okolicach pełno jest owoców i kwiatów.

Już za czasów Dante Aligheri, florentyńskiego poety, jezioro znane było z węgorzy. Do tej pory łowi się tu dużo ryb. Dante pisał w Boskiej Komedii o swoim spotkaniu z Szymonem z Brion, późniejszym francuskim papieżem Marcinem IV (1281-1285), że jadł tylko marynowane w winie Vernaccia węgorze z Bolseny. Do beczek z winem Vernaccia wrzucano żywe węgorze i marynowano je żywcem. Później były osmażane nad ogniem. Była to uczta dla podniebienia. Mówi się, że papież Marcin IV jadł tak dużo tych węgorzy, że umarł z przejedzenia. Opuścimy Lago Bolsena i do hotelu pojedziemy antyczną drogą z czasów rzymskich Via Cassia.

Wieczorem w mieście  jest zazwyczaj sporo Włochów, którzy uciekają od przybrzeżnych upałów, aby zakosztować zdrowotnych kąpieli. Tu w głębi lądu, wyżej nad poziomem morza temperatura i powietrze są bardzo przyjemne. W jednej z miejskich kawiarni odbędzie się dziś potańcówka. Włosi tradycyjnie mają dryg do tańca, więc po kolacji warto wybrać się tam z naszym pilotem, aby spróbować swoich sił zarówno we włoskim tańcu jak i w języku.

Tego dnia przygotowując włoskie dania poznamy fascynującą włoską kuchnię. W ciągu około dwóch godzin nauczymy się robić lokalny, typowo toskański makaron pici. Do tego przygotujemy oczywiście odpowiedni sos. Własnoręcznie przygotowane danie będzie smakować jeszcze lepiej, gdy połączymy go z lampką wina.

Po obiedzie czas na kolejną 2h rundę zajęć z włoskiego. Reszta popołudnia to czas wolny.

Cianciano Terme od tysięcy lat ma status uzdrowiska. Również dzisiaj miasto żyje głównie dzięki podróżnym poszukującym uzdrawiających źródeł. Miasto znane jest szczególnie z leczniczego wpływu wód na wątrobę, ale również z leczenia innych dolegliwości.

Gorące źródła zaspokajają potrzeby i ciała, i duszy. Proponujemy wybrac sie do spa Parco Acqua Sant, gdzie będziemy mogli skorzystać z cudownych basenów, aromaterapii rumem, tropikalnego prysznica, kąpieli błotnej i lodowej, jaccuzi i trzech typów saun. Wstęp jest płatny 38 euro w tygodniu, w weekendy 45 euro (cena – 01.2016)

W nowoczesnej kąpieli Terme Sensoriali można za 38 euro (soboty/niedziele 45 euro - ceny ze stycznia 2016) mieć dostęp do cudownych basenów, aromaterapii rumem, tropikalnego prysznica, kąpieli lodowej i błotnej, jacuzzi oraz trzech typów saun. Jest to wyśmienity sposób na to, by podarować sobie odrobinę luksusu, i nacieszyć spokojem w pięknym otoczeniu.

Dla tych, którzy wolą spróbować zewnętrznych gorących źródeł, polecamy wizytę w Terme Theia. Tutaj można się kąpać w basenie na świeżym powietrzu i sycić oczy widokiem cudownej przyrody spędzając przyjemnie kilka godzin.

Można tu z łatwością spędzić parę bardzo przyjemnych godzin. Cena 11 euro za 4 godziny (w weekendy 16 euro cena – 01.2018). Warto zabrać ze sobą klapki. Można je też kupić na miejscu.

Cały dzień jest do własnej dyspozycji. Czas można spędzić udając się na wycieczkę lokalną komunikacją do sąsiednich miasteczek lub odpoczywając w hotelu. Inną alternatywą może być przejazd autobusem do Chiusi, a stamtąd pociągiem do np. Florencji. Jest jeszcze możliwość wynajęcia roweru i wybrania się na kolejną wycieczkę rowerową.

Kolacja dzisiaj jest również we własnym zakresie.

Polecamy odwiedzenie miłej restaurację „Il Buco”. Można tutaj za przystępną cenę dobrze zjeść. Na oknie są naklejki z marką przewodnika Michelin. Nie tylko my cenimy restaurację Pana  Silvano.

Rano udamy się do miasta z wieżami, San Gimignano. W średniowieczu miasto stało się ważnym punktem handlowym. Wzbogaciło się dzięki położeniu na drodze transalpejskiego szlaku  pielgrzymkowego z Canterbury do Rzymu tzw. Via Francigena. Już wtedy znane było z produkcji dobrego, białego wina Vernaccia di San Gimignano, które nadal cieszy się dużym uznaniem.

Zanim odwiedzimy samo miasto, przejdziemy (około 1½ km) szlakiem pielgrzymkowym do okazałej winnicy Fatroria di Fugnano, z którą Albatros od wielu lat współpracuje. Cudowne miejsce, do którego wiele naszych podróżnych wraca w okresie zimowym. Winnica znajduje się w fantastycznym miejscu, z przepięknymi widokami na sławne wieże w San Gimignano. Gospodarstwo prowadzą trzy energiczne kobiety, które opowiadają o winnicy i jej otoczeniu. Będzie też okazja do degustacji win z winnicy: sławnego białego Vernaccia, także Chianti Colli Senesi, a przede wszystkim beczkowanego Supertoscaner, wina w którym większość się zakochuje.

Podczas degustacji zjemy lekki lunch w formie pikniku. Będzie również możliwość kupienia wina. Po tej wizycie powrotny spacer będzie dużo łatwiejszy, bo z górki, a po degustacji wina, na pewno też dużo weselszy.

Odwiedzimy także San Gimignano. W tym pięknym, bardzo charakterystycznym, starym mieście poczujemy się tak, jakbyśmy nagle znaleźli się w średniowieczu. Pospacerujemy zagadkowymi uliczkami podziwiając piękny kościół, muzeum tortur i zatrzymamy się  w kawiarni na lody. Kiedy po południu powrócimy do hotelu, aż do obiadokolacji będziemy mieć czas wolny.

Dziś w mieście dzień targowy, i podobnie jak miejscowi, udamy się na targ (1,5km w każdą stronę), żeby popatrzeć na lokalne produkty. Dobrym pomysłem będzie zrobienie zakupów, a to co kupimy z pewnością przyda się na lunch.

Na targu można spróbować porozmawiać  po włosku używając wyrażeń,  których nauczyliśmy się na kursie. A może mieszkańcy nauczą nas jeszcze czegoś nowego?

Po godzinie spędzonej na rynku, pójdziemy do bardzo interesującego Muzeum Etrusków. To jedno z muzeów, które najlepiej przedstawia życie Etrusków, którzy w latach 800-300 p.n.e. zamieszkiwali Etrurię, czyli teren pomiędzy rzekami Tyber i Arno.

Wraz z rozprzestrzenianiem się Rzymian, cywilizacja etruska została pochłonięta przez kulturę rzymską - ale zostawiła po sobie ślady. Inspirowała Rzymian na wiele sposobów. Budowy akweduktów, dróg czy kamiennych łuków Rzymianie nauczyli się właśnie od Etrusków. Nasz pilot opowie Państwu więcej o tej interesującej kulturze.

Możemy zjeść wspólnie obiad w formie pikniku z produktów zakupionych na targu, oczywiście jeśli będzie nam sprzyjać nastrój i pogoda. Potem wrócimy do hotelu na zasłużoną sjestę.

Po południu dla tych, co będą mieli dość energii, proponujemy kolejny spacer. Wybierzemy się do starego miasta w Chianciano Terme, gdzie pospoacerujemy wąskimi uliczkami, i będziemy cieszyć się pięknymi widokami. Alternatywnie proponujemy udać się do baru i jak prawdziwi Włosi delektować się aperitivo. (Razem ok. 4 km)

Tego dnia dowiemy się wielu ciekawych rzeczy na temat przygotowywania włoskich dań oraz zasady, o których warto pamiętać, jeśli chcemy przestawać z Włochami. Jaka jest różnica między serem Parmiggiano a Grana? Kiedy używa się którego makaronu? Co to jest polenta? Czy we Włoszech uprawia się ryż?

Później spotkamy się z naszym kucharzem, który nauczy nas, jak robi się toskańską zupę chlebową. Ribollita, która smakuje fantastycznie i jest bardzo sycąca. Przygotowuje się ją  z białej fasoli i kapusty toskańskiej nazywanej tutaj ”cavolo nero”, czyli czarną kapustą. Do zupy dodaje się suchego chleba, i to za jego sprawą zupa nabiera zawiesistej konsystencji. Dawniej była ona podawana szczególnie w postne piątki.

Po kulinarnym przedpołudniu pora na zjedzenie ribollity. Reszta dnia jest do własnej dyspozycji.

Dzisiaj ponownie pojedziemy do przepięknej Umbrii. Podczas gdy Toskania rozkwitała w epoce renesansu, a prawie cały obszar był pod wpływem Medyceuszy, Umbria została pod kontrolą papieża. Tym bardziej nie należy się dziwić, że religia właśnie zostawiła wiele śladów w tym regionie. Również tutaj słynny Francesco, czyli Franciszek z Asyżu  na początku XIII wieku założył swój zakon. Żebrzący mnisi ubrani w brązowe habity, tzw. bracia mniejsi mieli wywrzeć duży wpływ na rozwój religijnego życia w całym zachodnim świecie. Dzisiaj w Umbrii znajduje się bardzo dużo zakonów i klasztorów różnego rozmiaru i typu - począwszy od Asyżu, do najmniejszych, które znaleźć można daleko w pięknych górach.

Najpierw odwiedzimy cudowne miasto Franciszka z Asyżu, a w nim piękny kościół św. Franciszka, który ozdobiony jest słynnymi freskami. Kościołem zajmują się Franciszkanie, którzy również oprowadzą nas po świątyni, opowiadając o jej patronie. Wizyta w Asyżu jest dla wielu ważnym duchowym przeżyciem, i jak mówią mnisi: „Ludzie przyjeżdżają do Asyżu jako turyści, ale wyjeżdżają stąd jako pielgrzymi.”

Asyż to piękne miasto, w którym starożytna architektura w najcudowniejszy sposób przeplata się ze średniowieczną. Miasto leży na wzniesieniu z zachwycającym widokiem na otaczającą je dolinę. Zanim wrócimy do naszego hotelu, zatrzymamy się jeszcze raz w jednym z małych miasteczek Umbrii.

Dzisiaj będzie okazja, żeby wziąć udział w dodatkowej wycieczce do Arezzo i Cortony. Pozostałe osoby będą miały czas do własnej dyspozycji.

Pojedziemy  na północ w stronę etruskiego miasta Arezzo. Teraz miasto to jest stolicą prowincji. Pochodzi stąd wielu znanych artystów Renesansu np. Piero della Francesca, Vasari, czy sławny poeta o nazwisku Petrarka. Najsłynniejsze dzieło Pero della Francescas, cykl fresków pt. „Legenda o świętym krzyżu”, można obejrzeć w kościele San Francesco. W mieście znajduje się piękny rynek, który pojawił się w filmie Roberta Benigniego pt. „Życie jest piękne”.

W drodze powrotnej zatrzymamy się na chwilę w miasteczku Cortona, wokół którego Etruskowie wznieśli mur. Tutaj ponownie będziemy mogli poczuć atmosferę średniowiecza. W miejscowym kościele znajduje się grób Świętej Małgorzaty. Patrząc od strony miasta zobaczyć można piękny krajobraz wokół Lago Trasimeno, gdzie w 217 r. p.n.e. odbyła się bitwa między punicką armią dowodzoną przez Hannibala, a rzymskim konsulem Gaiusem Flaminiuszem. Rzymianie przegrali walkę, a 15000 rzymskich żołnierzy poległo przy brzegach tego tak pięknie położonego jeziora.

Lago Trasimeno znajduje się w regionie Umbria. Zatrzymamy się na chwilę koło jeziora, jak uczynił to w 1833 roku H. C. Andersen w drodze do Rzymu. Tak pisał o spotkaniu (w wolnym tłumaczeniu): „Następnego dnia droga wiodła przez piękne krajobrazy pełne gajów oliwnych i winorośli. Urocze półnagie dzieci i stare matrony ze srebrnobiałymi włosami szły, pilnując brudnych jak węgiel, wychudzonych świń. Przy jeziorze Tracymenes, tam gdzie walczył Hannibal, pierwszy raz zobaczyłem przy drodze dziko rosnące drzewko laurowe.”

Cena za wycieczkę, jeśli zostanie zakupiona przed wyjazdem, wynosi 120 zł - ale można ją również zarezerwować i wykupić na miejscu za 30€ (przy min. 20 osobach).

Wieczorem zjemy obiadokolację w hotelu.

Na początek odwiedzimy dziewicze miasto Pienza, które pierwotnie było zwykłą wsią i miejscem urodzin papieża Piusa II (1405-1464). Jest to prawdziwa perełka! Organizacja UNESCO wpisała je na Listę Światowego Dziedzictwa. Fantastyczne centrum miasta zostało wzniesione przez papieża Piusa II, który zaangażował architekta Bernardo Rossellino do zaprojektowania idealnego, harmonijnego, renesansowego miasta.

Widok na otaczający nas krajobraz jest urzekający. To czysta przyjemność patrzeć na pola winogron i ciemnozielone cyprysy, które koją zmysły. Miasto jest znane z produkcji pysznego, długo dojrzewającego sera owczego tzw. pecorino. Tu można go dostać w każdym kształcie i rodzaju od łagodnego, do najmocniejszego dojrzewającego z pieprzem i chili.

Dziś przejdziemy się z renesansowej Pienzy do średniowiecznego miasta San Quirico d’Orcia. Pójdziemy w dół doliny chronionej przez UNESCO tj. Val d’Orcia. Znajdziemy się w najczęściej fotografowanym miejscu we Włoszech.

Żwirowa droga prowadzi nas przez pola z cudownym widokiem na okolicę.W oddali widać wulkan Monte Amiata, a w połowie naszej ok. 6 km wędrówki, dojdziemy do kapliczki Capella di Vitaleta. Ta malownicza i często uwieczniana kapliczka otoczona jest ciemnozielonymi cyprysami, które jak wierni żołnierze chronią ją na tym odludziu. Samotna i majestatyczna trwa w samym środku toskańskiego krajobrazu.

Później pojedziemy do miasta Montalcino, gdzie produkuje się znane na całym świecie wino Brunello di Montalcino. Będzie okazja, żeby odwiedzić lokalną winiarnię - po włosku enoteca, która mieści się w starym zamku. Można tam popróbować lokalnych win m.in. rubinowego Brunello, które robi się z najbardziej znanych toskańskich winogron Sangiovese. W tym uroczym miasteczku zostaniemy na obiad (nie jest wliczony w cenę wycieczki).

Kolejność poszczególnych punktów programu dnia może zmienić się z powodu pogody. Poczytaj o tym w praktycznych informacjach o podróży).

Pojedziemy na lotnisko w Rzymie skąd polecimy do Warszawy.