St. Petersburg – miasto białych nocy

Sankt Petersburg powstał w 1703 roku z inicjatywy Piotra Wielkiego. Miał być jego „oknem na Europę”. Dziś ze swoimi 5 milionami mieszkańców jest drugim największym miastem w Rosji. W czasach sowieckich nazywał się Leningrad, lecz po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 roku powrócono do jego oryginalnej nazwy. Nazywany jest często Wenecją Północy, z powodu wielu kanałów przecinających miasto, które wraz z szerokimi bulwarami dają wrażenie przestrzeni. Sankt Petersburg to jednak przede wszystkim róg obfitości pod względem bogactw kultury i atrakcji z czasów carskich.

Miasto potocznie nazywane Piter, pełne jest pastelowych fasad, pozłacanych iglic i kopuł, wspaniałych pałaców, kościołów no i oczywiście mostów tak charakterystycznych dla tego pełnego kontrastów miejsca, które przeżyło wiele wojen i czasy komunizmu. Jedną z wielu atrakcji jest główna ulica Nevskij Prospekt. Znajdziemy przy niej imponujące budynki takie jak Sobór Zmartwychwstania Pańskiego, Sobór św. Izaaka, Smolny Monaster czy Twierdzę Pietropawłowską, która dała początek miastu. Zobaczymy też słynny krążownik Aurora stojący przy nabrzeżu Pietrogradzkim.

Dziś wybierzemy się na wycieczkę, aby zobaczyć niektóre z najciekawszych zabytków miasta. Obiad zjemy w jednej z restauracji, delektując się atmosferą Sankt Petersburga. Już w drodze będziemy mogli podziwiać pałace, które stanowiły własność rodziny carskiej oraz arystokracji. Barokowa architektura i nowoczesne butiki tworzą melanż historii i nowoczesności, dają miastu rzadki urok.

Po paru krótszych przystankach m.in. przy pięknie ozdobionej Cerkwi na Krwi (czyli Soborze Zmartwychwstania Pańskiego), odwiedzimy Twierdzę Pietropawłowską wraz z należącym do niej kościołem, w którym znajduje się grób m.in. cesarzowej Marii Fiodorowny. 

Ta sześciokątna twierdza została zbudowana w 1703 roku, i jest najstarszym budynkiem w mieście. Piotr Wielki sam ją skonstruował z myślą o obronie przed szwedzkim królem Karolem XII i jego armią, która miała niedługo nadejść. Ponieważ Szwedzi zrezygnowali z ataku, twierdzy nie wykorzystano zgodnie z pierwotnym założeniem.  Aż do rewolucji w 1917 roku odgrywała rolę więzienia politycznego. Więziono tu między innymi Tadeusza Kościuszkę, Fiodora Dostojewskiego, rewolucjonistę Lwa Trockiego czy starszego brata Lenina Aleksandra Uljanowa. Ta ogromna budowla na brzegu rzeki Newy ma nie tylko imponujące rozmiary, ciekawą historię, piękne położenie, ale mieści się w niej także dużo zabytków. Przede wszystkim Sobór św. Piotra i Pawła ze szpiczastą, wysoką na 122 m iglicą –  Piotr Wielki kazał go wybudować jako miejsce pochówku dla siebie i swoich następców. Zobaczymy tu grób cesarzowej Marii Fiodorowny, oraz kontrowersyjną kaplicę, poświęconą pamięci ostatniego cara Mikołaja II i jego rodziny.

Następnie udamy się do Soboru św. Izaaka, który początkowo był najważniejszym kościołem w mieście i największą katedrą w Rosji. Został wybudowany między 1818 a 1858 rokiem według projektu architekta urodzonego we Francji Augusta Montferranda. Również dzisiaj, 180 lat później, złota kopuła Soboru św. Izaaka dominuje na petersburskim niebie. Mimo że katedra jest znacząco mniejsza od odnowionego soboru katedralnego Chrystusa Zbawiciela w Moskwie, może pochwalić się dużo bardziej imponującymi zdobieniami na fasadach i w środku.

Na zewnątrz udekorowana jest rzeźbami i masywnymi granitowymi słupami (każdy z nich zrobiony jest z jednej sztuki czerwonego granitu). Wewnątrz znajdziemy pełne detali, mozaikowe ikony, freski oraz filary wykonane z malachitu i lazurytu. Duża, wielobarwna mozaika ze szkła „Zmartwychwstały Chrystus” zajmuje ważne miejsce przy głównym ołtarzu. Kościół, który mógł pomieścić 14 000 stojących wiernych, został zamknięty na początku lat 30. XX wieku i przekształcony w muzeum. Teraz przy szczególnych okazjach odbywają się tu duże ceremonie kościelne.

Dziś nadszedł moment, aby zobaczyć jeden z najważniejszych punktów programu oraz największą dumę tego miasta tj. biało-miętowo-złote Muzeum Ermitażu. To pełne przepychu muzeum składa się ni mniej ni więcej, tylko aż z pięciu budynków. Wśród nich znajduje się słynny Pałac Zimowy, w którym carowie i caryce mieli swój dwór.  Zbiory muzeum dają prawie kompletny przegląd europejskiej historii sztuki. Trzeba zatem nastawić się na zobaczenie tylko niektórych, wybranych epok, gdyż znajdują się tu aż trzy miliony dzieł sztuki.

Pałac Zimowy ze swoimi 1 786 drzwiami i 1 945 oknami został zbudowany w okresie 1754-1763, a jego wnętrze zmieniało się parokrotnie na życzenie panujących władców. Katarzyna Wielka  pod koniec XVIII wieku wyremontowała 1 057 pokoi. Ta potężna cesarzowa dała również początek kolekcji dzieł sztuki, które dzisiaj zdobią pałac. Wśród reprezentowanych tam artystów są Da Vinci, Rembrandt, Rubens, Monet, Picasso i wiele innych wielkich malarzy i rzeźbiarzy.

Większość pokojów w pałacu jest otwarta dla zwiedzających m.in. galeria wojenna ze zbiorem portretów oficerów armii rosyjskiej z czasu najazdu Napoleona na Rosję w 1812 roku.

W Wielkiej Sali Tronowej o powierzchni 800 metrów kwadratowych stoi tron carski. Tutaj doskonale odczuwa się siłę przepychu, która miała wzbudzać respekt u przyjeżdżających tu maluczkich. Sala Pawilonowa z ekstrawaganckim zegarem i orientalnymi motywami jest pamiątką zwycięstwa Katarzyny Wielkiej nad Turkami. Sala Malachitowa, Złota Sala Gościnna i Sala Biała należały do prywatnej części pałacu rodziny carskiej. Świadczą one o ogromnym bogactwie dworu i arystokracji, które potem przyczyniło się do wywołania rewolucji.

Po zwiedzeniu muzeum będzie czas na zwiedzanie miasta na własną rękę. Można wtedy iść np. na spacer znaną w Sankt Petersburgu ulicą Nevskij Prospekt. Zaprojektował ją francuski architekt Aleksander Jean Baptiste Le Blond na zamówienie założyciela miasta cara Piotra I (Wielkiego). Nazwa Nevskij pochodzi od nazwiska rosyjskiego bohatera narodowego, który w XIII wieku pokonał szwedzkich i niemieckich najeźdźców.

Ulica ma 4,5 km długości i między 25 a 60 metrów szerokości.  Przez wiele lat biegały po niej wilki, ale na szczęście te dni już minęły. 

Można się również wybrać do muzeum wódki. Tradycja picia wódki sięga w Rosji XII wieku, więc trudno się dziwić, że muzeum znajduje się w historycznych stajniach wojskowych.

Znajdziemy tu butelki wódki we wszystkich formach, kolorach i odcieniach, kieliszki do wódki, aparaty do destylacji, plakaty i wiele innych. Poznamy historię napoju, którego nazwa pochodzi od rosyjskiego słowa vada, czyli woda.

Wizyta zakończy się oczywiście degustacją różnych rodzajów wódki, podanych zgodnie z rosyjską tradycją z przekąską.

(W cenie nie została zawarta cena wycieczki do muzeum wódki. Pakiet wycieczek można kupić oddzielnie, zobacz dalej w programie).

Pałac w Carskim Siole, który mamy dziś odwiedzić, został nazwany imieniem Katarzyny I, żony Piotra Wielkiego. Rządziła Rosja przez dwa lata po śmierci męża w 1725 roku.

Pierwotnie pałac był skromnym, dwupiętrowym budynkiem. Dopiero gdy córka Katarzyny, cesarzowa Elżbieta uczyniła go swoją letnią rezydencją, stał się tak okazały, jakim go widzimy teraz. Przebudową od 1743 zajmowało się czterech różnych architektów. Na koniec misję przeprojektowania pałacu, tak by mógł rywalizować z Wersalem, otrzymał Bartholomeo Rastrelli, główny architekt dworu.

Pałac ma w tej chwili prawie jeden kilometr w obwodzie. Jego niebiesko-białe fasady zdobione są  pozłacanymi kariatydami oraz pilastrami zaprojektowanymi przez Johanna Franza Dunkera. W czasach rządów Elżbiety do zewnętrznej dekoracji pałacu zużyto ponad 100 kg złota.

Wnętrza są nie mniej ciekawe. Tak zwana Złota Amfilada (połączone ze sobą pokoje o bardzo ekstrawaganckim wystroju) tworzy trasę naszego zwiedzania. Będziemy zwiedzać jej kolejne sale m.in. piękną salę lustrzaną, salę portretową oraz oczywiście bursztynową komnatę.

Chodzimy więc po salach i wsłuchajemy się w ich historię. Po pożegnaniu się z Pałacem Katarzyny wracamy do Sankt Petersburga, gdzie chętni będą mogli odwiedzić Muzeum Fabergé. Najważniejszą częścią wystawy muzeum są dzieła znanego rosyjskiego jubilera Carla Fabergé (1846-1920), który pracował m.in. dla carskiego dworu.

Wiele eksponatów wystawy zostało odkupionych przez stronę rosyjską od amerykańskiego magnata prasowego Malcolma Forbesa (1919-1990), który przez pół wieku kolekcjonował carską biżuterię. W ten sposób uratowano jego kolekcję, a dzieła sztuki, które bolszewicy wyprzedawali w latach 20. I 30. wróciły do Rosji.

Zbiory Muzeum Fabergé bezsprzecznie należą do najlepszych na świecie m.in. ze względu na ich rozmiar, różnorodność i jakość dzieł, z których wiele należało do rodziny carskiej lub przedstawicieli innych europejskich rodów królewskich.

W niebieskiej sali pałacu Szuwałowa obejrzeć można mistrzostwo wśród dzieł Fabergé: carskie prezenty wielknocne w formie jaj. Świadczą one o wielkim talencie rosyjskich jubilerów, złotników i kamieniarzy. W środku tych drogocennych przedmiotów kryją się niezwykle skomplikowane niespodzianki, a na zewnątrz przedstawione są ważne dla historii Rosji wydarzenia z XIX i początku XX wieku.  Na jajkach możemy obejrzeć m.in. obrazki przedstawiające ostatnią w historii imperium rosyjskiego koronację, jubileusz 15 lat rządów Mikołaja II czy wojnę z Niemcami. Oprócz jaj wykonanych dla ostatnich Romanowów w kolekcji znajdują się również wielkanocne prezenty zrobione dla najbogatszych na świecie m.in. dla Hrabiny Marlborough czy dla Barbary, żony potentata złota Alexandra Kelch’a. Są one równie piękne i złożone w budowie jak te, należące do cara.

Wizyta w muzeum jest więc wspaniałą wędrówką po kartach historii oraz okazją do obejrzenia najszlachetniejszych kamieni i metali.

(Cena wycieczki do Muzeum Fabergé  nie została zawarta w cenie podróży. Pakiet wycieczek można kupić oddzielnie, zobacz dalej w programie).