Gościnna Gruzja

Po wylądowaniu w Tbilisi udamy się do naszego hotelu, gdzie będzie kilka godzin wolnego czasu na odpoczynek. Po śniadaniu w hotelu zaplanowaliśmy zwiedzanie miasta, położonego w dolinie rzeki Mtkwari (Kura). Historia Tbilisi sięga 4 tys. lat p.n.e. To stare miasto na przestrzeni wieków ulegało wielokrotnym zniszczeniom, będąc obiektem najazdów i ataków sąsiednich imperiów.

Tbilisi zostało zrównane z ziemią w 1795 r. przez wojska perskie pod wodzą Agha Mohammada Chana Kadżara.

Wybierzemy się do starej, urokliwej części miasta, którego atmosfera krętych uliczek i krzywych balkonów przypomina dawną zabudowę miast Kaukazu. Zwiedzanie rozpoczniemy od świątyni Metechi, zbudowanej w XIII wieku w pobliżu dawnej rezydencji królewskiej. Kościół był wielokrotnie przebudowywany. Został wzniesiony na ruinach świątyni z V w., kiedy według legendy miasto założył król Wachtang I Gorgasali. W kościele znajduje się grobowiec świętej męczennicy Szuszanik (Zuzanny), która w V wieku została zakatowana na śmierć przez swojego męża za odmowę porzucenia chrześcijaństwa.

Wejdziemy na wzgórze, do łaźni, które zostały zbudowane nad gorącymi źródłami. W Tbilisi jest ich kilka. To właśnie z ich powodu nazwano miasto „Tbilisi” - od gruzińskiego słowa "tbili” czyli ciepły. Woda w źródłach osiąga temperaturę 38-40 stopni. Pomimo silnego zapachu wód siarkowych, łaźnie są niezwykle popularne. Wiele osób korzysta z zabiegów „biczowania”, nacierania skóry, masażu albo przychodzi dla czystego relaksu i spotkania z ludźmi.

Pójdziemy na wzgórze Sololaki, nad którym wznosi się twierdza Narikala. Stare mury warowni są cichym obserwatorem niezliczonych najazdów na stolicę. Pradawna cytadela powstała już w II w., ale jak wszystkie inne budowle tego wrażliwie położonego miasta, była wielokrotnie niszczona i przebudowywana. Widok rozciągający się ze szczytu wzgórza Sololaki na stare miasto zapiera dech. Przejdziemy do najstarszej synagogi, katedry Sioni i najstarszej świątyni Anchiskhati, która nie uległa zniszczeniom od daty powstania, tj. VI wieku.

Dzień zakończymy spacerem po Alei Rustawelego, najważniejszej ulicy miasta, przy której stoją budynki parlamentu i kilku głównych muzeów.

Po śniadaniu udamy się na wschód kraju. Przy granicy z Azerbejdżanem, na pustynnych stokach stromych wzniesień, położona jest jedna z najważniejszych budowli z czasów gruzińskiego chrześcijaństwa, kompleks klasztorny Dawit Garedża. Pierwszy monastyr w tym zespole zbudował w IV w. syryjski mnich Dawit z Garedży, który przybył do Gruzji z misją szerzenia chrześcijaństwa.

W skałach tej pustelni dobudowywano sukcesywnie klasztory, aż do czasów jej świetności, połowy XIII w., gdy obiekt został zrabowany i zniszczony przez Mongołów.

Cały kompleks stanowi 15 klasztorów i kilkaset cel wykutych w skałach. Zwiedzimy najstarszy klasztor Lavra, który nadal jest czynny. Wejdziemy stromymi schodami i korytarzykami w górę kompleksu, aby zajrzeć do wielu wydrążonych w skale jaskiń i podziwiać z góry wspaniałą panoramę Azerbejdżanu (Uwaga: ścieżka prowadząca do jaskiń jest bardzo stroma, dostępna tylko dla osób w dobrej kondycji fizycznej i w odpowiednim obuwiu).

W drodze powrotnej do Tbilisi zatrzymamy się w pobliskim miasteczku Udabno, zielonej oazie w surowym pustynnym krajobrazie. Czasy świetności Udabno przypadały na 1980 r., kiedy ludność miasta liczyła 500 mieszkańców. Większość mieszkańców stanowili imigranci z górzystego regionu Swanetia, położonego na północnym zachodzie Gruzji. W mieście niegdyś było wiele sklepów, szkół i budynków administracji państwowej. Obecnie mieszka tu jedynie 400 osób, którzy zajmują się głównie rolnictwem. Gospody są jednak otwarte. W jednej z nich zjemy lunch i posłuchamy opowieści o tej ciekawej okolicy.

Dzisiejsza wycieczka poprowadzi nas na zachód, do Gori - miasta Józefa Stalina. Obok głównego muzeum w stylu socrealistycznym oglądać można przeniesioną w to miejsce i odrestaurowaną chatę szewca Wissariona Dżugaszwilego, ojca Stalina, w której wódz przyszedł na świat i spędził pierwsze cztery lata życia. Gmach głównego muzeum pierwotnie służył za lokalne muzeum, jednak po śmierci Stalina w 1953 r. przekształcono go w muzeum-pomnik. Po odzyskaniu niepodległości idealistyczny obraz został wzbogacony o elementy wystawy związane z czystkami i prześladowaniami politycznymi, Gułagiem i paktem zawartym z Hitlerem w 1939 r. Ważny rozdział w historii świata widziany przez pryzmat pamiątek z życia osoby mającej kluczowy wpływ na te dzieje.

Następnie zobaczymy starożytne miasto Uplisciche, wykute w skalistym i wysokim brzegu rzeki Kury. W okresie od VI w.p.n.e. do I w.n.e. kompleks funkcjonował jako ośrodek polityczny i religijny - miejsce kultu bogini słońca. Podczas muzułmańskiego najazdu około 645 r. Uplisciche funkcjonowało jako schronienie dla królów chrześcijańskich, dlatego obiekty kultu pogańskiego przebudowano na kościoły. W katach świetności miasto zamieszkane było przez 20 tys. mieszkańców. Pozostałości widziane dzisiaj to mniej niż połowa powierzchni ówczesnego miasta. Zabudowa została gruntownie zniszczona przez Mongołów w 1240 r., którzy pozostawili częściowo nietknięte jedynie podziemie. Nadal można podziwiać pracę ludzkich rąk - z trudem wydrążone przed 2,5 tysiącem lat groty.

Na miejscu zjemy posiłek i udamy się w stronę gruzińskiego kościoła. Gruzja przyjęła chrześcijaństwo w 317 r., 14 lat po Armenii. Kościoły w okolicy Mcchety to najstarsze i najważniejsze świątynie Gruzji, które ze względu na postępujące zniszczenie zostały wpisane na  Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Bardzo ważnym obiektem jest monastyr Dżawari, usytuowany na szczycie wzniesienia, u którego stóp płynie w dolinie rzeka Kura, a z którego rozpościera się piękny widok na okolicę. Mniejszy Kościół Dżawari zbudowano w około 545 r. w miejscu, gdzie święta Nino (apostołka Gruzji), która nawróciła Gruzję na chrześcijaństwo, zatrzymała się na modlitwę i postawiła krzyż. Budynek to czteroapsydowa świątynia, zbudowana na symetrycznym planie, mającym co najmniej dwie krzyżujące się osie symetrii, tworzące ośmiobok.

W Mcchecie znajduje się katedra Sweti Cchoweli, drugi pod względem wielkości obiekt sakralny Gruzji, ale również jeden z ważniejszych. Katedra była siedzibą najwyższych władz Gruzińskiego Prawosławnego Kościoła Apostolskiego. Według legendy w tym miejscu pochowana została szata Jezusa. Wcześniej stał tu kościół drewniany, który w II w. został zastąpiony świątynią kamienną. Nadal można zobaczyć jej fragmenty, które stanowią konstrukcję obecnego kościoła, wzniesionego w XI w. Katedra na swój okres była ogromna. Jej wnętrza i fasadę zdobią liczne płaskorzeźby i freski.

Wino w Gruzji wytwarza się od ponad 7 000 lat, a regionem słynącym z najlepszych szczepów jest Kachetia. Tradycyjna metoda wytwórstwa polega na pozostawieniu soku z winogron do fermentacji w glinianych dzbanach zakopanych w ziemi.

W ostatnich latach, dzięki wpływom europejskim, zmieniły się zarówno metody produkcji jak i odmiany winogron, jednakże tradycyjne metody są nadal wykorzystywane. Tego dnia wyjedziemy z miasta i udamy się na łono natury, w góry we wschodniej części kraju. Pierwszy przystanek będzie w Gremi. Miasto to w XVI i XVII w. było stolicą królestwa Kachetii i pełniło funkcję centrum handlu na Jedwabnym Szlaku.

Zostało zrównane z ziemią w 1615 r. przez Persów, a stolicę królestwa przeniesiono do Telawi. Pozostałości miasta to kościół i fragmenty starych umocnień. Poza tym stąd rozpościera się niezwykła panorama doliny Alazani. Potem zatrzymamy się w Kvareli na degustację wspaniałego gruzińskiego wina w winiarni Khareba. Piwnice winiarni utworzono w długim postsowieckim wojskowym tunelu, gdzie panuje doskonała temperatura do przechowywania wina. Posłuchamy wprowadzenia do unikalnej metody produkcji wina i posmakujemy tutejszego gatunku winogron. Miejsce to jest wyjątkowe, dlatego przejdziemy się korytarzami podziemnych tuneli, które są dość imponujące i rozlegle - system ma ponad 7,5 km długości!

Z winiarni udamy się na na smaczny, gruziński posiłek, przyrządzony przez miejscową rodzinę. Spędzimy czas z rodowitymi Gruzinami, zobaczymy jak żyje się na wsi i posłuchamy opowieści o narodowych tradycjach.

Późnym popołudniem udamy się w drogę powrotną do Tbilisi.

Dzisiejszy dzień można przeznaczyć na samodzielne odkrywanie Tbilisi lub wziąć udział w całodniowej wycieczce do jednego z najsłynniejszych zabytków w Gruzji - Kościoła Trójcy Świętej w Kazbegi. (Wycieczka dodatkowo płatna, 298 PLN).