Gościnna Gruzja

Po wylądowaniu w Tbilisi udamy się do naszego hotelu, gdzie będzie kilka godzin wolnego czasu na odpoczynek.  Po śniadaniu w hotelu zaplanowaliśmy zwiedzanie miasta, położonego w dolinie rzeki Mtkwari (Kura).  Historia Tbilisi sięga 4 tys. lat p.n.e. To stare miasto na przestrzeni wieków ulegało wielokrotnym zniszczeniom, będąc obiektem najazdów i ataków sąsiednich imperiów.

Tbilisi zostało zrównane z ziemią w 1795 r. przez wojska perskie pod wodzą Agha Mohammada Chana Kadżara.

Wybierzemy się do starej, urokliwej części miasta, którego atmosfera krętych uliczek i krzywych balkonów przypomina dawną zabudowę miast Kaukazu. Zwiedzanie rozpoczniemy od świątyni Metechi, zbudowanej w XIII wieku w pobliżu dawnej rezydencji królewskiej. Kościół był wielokrotnie przebudowywany.  Został wzniesiony na ruinach świątyni z V w., kiedy według legendy miasto założył król Wachtang I Gorgasali.  W kościele znajduje się grobowiec świętej męczennicy Szuszanik (Zuzanny), która w V wieku została zakatowana na śmierć przez swojego męża za odmowę porzucenia chrześcijaństwa.

Wejdziemy na wzgórze, do łaźni, które zostały zbudowane nad gorącymi źródłami. W Tbilisi jest ich kilka. To właśnie z ich powodu nazwano miasto „Tbilisi” od gruzińskiego słowa :tbili” czyli ciepły. Woda w źródłach osiąga temperaturę 38-40 stopni. Pomimo silnego zapachu wód siarkowych, łaźnie są niezwykle popularne. Wiele osób korzysta z zabiegów „biczowania”, nacierania skóry, masażu albo przychodzi dla czystego relaksu i spotkania z ludźmi.

Pójdziemy na wzgórza Sololaki, nad którymi wznosi się twierdza Narikala. Stare mury warowni są cichym obserwatorem niezliczonych najazdów na stolicę. Pradawna cytadela powstała już w II w., ale jak wszystkie inne budowle tego wrażliwie położonego miasta, była wielokrotnie niszczona i przebudowywana. Widok rozciągający się ze szczytu wzgórza Sololaki na stare miasto zapiera dech. Przejdziemy do najstarszej synagogi,  katedry Sioni i najstarszej świątyni Anchiskhati, która nie uległa zniszczeniom od daty powstania, tj. VI wieku.

Dzień zakończymy spacerem po Alei Rustawelego, najważniejszej ulicy stolicy, przy której stoją budynki parlamentu i kilku głównych muzeów.

Po śniadaniu udamy się na wschód kraju. Na granicy z Azerbejdżanem, na pustynnych stokach stromych wzniesień, położona jest jedna z najważniejszych budowli z czasów gruzińskiego chrześcijaństwa, kompleks klasztorny Dawit Garedża. Pierwszy monastyr w tym zespole zbudował w IV w. syryjski mnich Dawit z Garedży, który przybył do Gruzji z misją szerzenia chrześcijaństwa.

W skałach tej pustelni dobudowywano sukcesywnie klasztory, aż do czasów jej świetności, połowy XIII w., gdy obiekt został zrabowany i zniszczony przez Mongołów.

Cały kompleks stanowi 15 klasztorów i kilkaset cel wykutych w skale. Zwiedzimy najstarszy klasztor Lavra, który nadal jest czynny. Wejdziemy stromymi schodami i korytarzykami w górę kompleksu, aby zajrzeć do wielu wydrążonych w skale jaskiń i podziwiać z góry wspaniałą panoramę na Azerbejdżanu (Uwaga: ścieżka prowadząca do jaskiń jest bardzo stroma, dostępna tylko dla osób w dobrej kondycji fizycznej i w odpowiednim obuwiu).

W drodze powrotnej do Tbilisi zatrzymamy się w pobliskim miasteczku Udabno, zielonej oazie w surowym pustynnym krajobrazie.  Czasy świetności Udabno przypadały na 1980 r., kiedy ludność miasta liczyła 500 mieszkańców. Większość mieszkańców stanowili imigranci z górzystego regionu Swanetia, położonego na północnym zachodzie Gruzji. W mieście niegdyś było wiele sklepów, szkół i budynków administracji państwowej. Obecnie mieszka tu jedynie 400 osób, którzy zajmują się głównie rolnictwem. Gospody są jednak otwarte - w jednej z nich zjemy lunch i posłuchamy opowieści o tej ciekawej okolicy.

Do hotelu przyjedziemy późnym popołudniem. W pobliskiej restauracji zjemy kolację.

Dzisiejsza wycieczka poprowadzi nas na zachód, do Gori - miasta Stalina. Obok głównego muzeum w stylu socrealistycznym oglądać można przeniesioną w to miejsce i odrestaurowaną chatę szewca Wissariona Dżugaszwilego, ojca Stalina, w której wódz przyszedł na świat i spędził pierwsze cztery lata życia. Gmach głównego muzeum pierwotnie służył za lokalne muzeum, jednak po śmierci Stalina w 1953 r. przekształcono go w muzeum-pomnik. Po odzyskaniu niepodległości idealistyczny obraz został wzbogacony o elementy wystawy związane z czystkami i prześladowaniami politycznymi, Gułagiem i paktem zawartym z Hitlerem w 1939 r. Ważny rozdział w historii świata widziany przez pryzmat pamiątek z życia osoby mającej kluczowy wpływ na te dzieje.

Następnie zobaczymy to starożytne miasto Uplisciche, wykute w skalistym i wysokim brzegu rzeki Kury.  W okresie od VI w.p.n.e. do I w.n.e. kompleks funkcjonował jako ośrodek polityczny i religijny - miejsce kultu bogini słońca. Podczas muzułmańskiego najazdu około 645 r. Uplisciche funkcjonowało jako schronienie dla królów chrześcijańskich, dlatego obiekty kultu pogańskiego przebudowano na kościoły. W szczycie miasto zamieszkane było przez 20 tys. mieszkańców. Pozostałości widziane dzisiaj to mniej niż połowa powierzchni ówczesnego miasta. Zabudowa została gruntownie zniszczona przez Mongołów w 1240 r., którzy pozostawili częściowo nietknięte jedynie podziemie. Nadal można podziwiać pracę ludzkich rąk - z trudem wydrążone przed 2,5 tysiącem lat groty.

Na miejscu zjemy posiłek i udamy się w stronę gruzińskiego kościoła. Gruzja przyjęła chrześcijaństwo w 317 r., w 14 lat po Armenii. Kościoły w okolicy Mcchety to najstarsze i najważniejsze świątynie Gruzji, które ze względu na postępujące zniszczenie zostały wpisane na  Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Bardzo ważnym obiektem jest monastyr Dżawari, usytuowany na szczycie wzniesienia, u którego stóp płynie w dolinie rzeka Kura, a z którego rozpościera się piękny widok na okolicę. Mniejszy Kościół Dżawari zbudowano w około 545 r. w miejscu, gdzie święta Nino (apostołka Gruzji), która nawróciła Gruzję na chrześcijaństwo, zatrzymała się na modlitwę i postawiła krzyż. Budynek to czteroapsydowa świątynia, zbudowana na symetrycznym planie, mającym co najmniej dwie krzyżujące się osie symetrii, tworzące ośmiobok.

W Mcchecie znajduje się katedra Sweti Cchoweli, drugi pod względem wielkości obiekt sakralny Gruzji, ale również jeden z ważniejszych. Katedra była siedzibą najwyższych władz Gruzińskiego Prawosławnego Kościoła Apostolskiego, a według legendy w tym miejscu pochowana została szata Jezusa. Wcześniej stał tu kościół drewniany, który w II w. został zastąpiony świątynią kamienną. Nadal można zobaczyć jej fragmenty, które stanowią konstrukcję obecnego kościoła, wzniesionego w XI w. Katedra na swój okres była ogromna. Jej wnętrza i fasadę zdobią liczne płaskorzeźby i freski.

Do Tbilisi powrócimy późnym popołudniem. Kolacja będzie na nas czekać w przytulnej lokalnej restauracji.

Wino w Gruzji wytwarza się od ponad 7 000 lat, a regionem słynącym z najlepszych szczepów jest Kachetia. Tradycyjna metoda wytwórstwa polega na pozostawieniu soku z winogron do fermentacji w glinianych dzbanach zakopanych w ziemi.

W ostatnich latach, dzięki wpływom europejskim, zmieniły się zarówno metody produkcji jak i odmiany winogron, jednakże tradycyjne metody są nadal wykorzystywane. Tego dnia wyjedziemy z miasta i udamy się na łono natury, w góry we wschodniej części kraju. Pierwszy przystanek będzie w Gremi. Miasto to w XVI i XVII w. było stolicą królestwa Kachetii i pełniło funkcję centrum handlu na Jedwabnym Szlaku.

Zostało zrównane z ziemią w 1615 r. przez Persów, a stolicę królestwa przeniesiono do Telawi. Pozostałości miasta to kościół i fragmenty starych umocnień. Poza tym stąd rozpościera się niezwykła panorama doliny Alazani. Potem zatrzymamy się w Kvareli na degustację wspaniałego gruzińskiego wina w winiarni Khareba. Piwnice winiarni utworzono w długim postsowieckim wojskowym tunelu, gdzie panuje doskonała temperatura do przechowywania wina. Posłuchamy wprowadzenia do unikalnej metody produkcji wina i posmakujemy tutejszego gatunku winogron. Miejsce to jest wyjątkowe, dlatego przejdziemy się korytarzami podziemnych tuneli, które są dość imponujące i rozlegle - system ma ponad 7,5 km długości!

Z winiarni udamy się na na smaczny, gruziński posiłek, przyrządzony przez miejscową rodzinę. Spędzimy czas z rodowitymi Gruzinami, zobaczymy jak żyje się na wsi i posłuchamy opowieści o narodowych tradycjach.

Późnym popołudniem udamy się w powrotną drogę do Tbilisi.

Dzień ten przeznaczony jest na poznanie pięknej stolicy Gruzji w całkowicie nowy sposób. Proponujemy dodatkowo płatną wycieczkę w czasie której, po śniadaniu składającym się z lokalnych przysmaków, przejedziemy kolejką linową, zobaczymy jedne z najbardziej imponujących budynków Tbilisi oraz odwiedzimy uroczy rynek.

Tym z Państwa, którzy chcą poznać stolicę we własnym zakresie proponujemy udać się na bardzo interesującą wystawę np. do Muzeum Narodowego Gruzji, które niedawno przeszło gruntowny remont. Tu, obok najlepszych zbiorów sztuki gruzińskiej, wystawiane są  prace znanego gruzińskiego malarza-prymitywisty Niko Pirosmaniego.

Jeśli pogoda będzie sprzyjająca, zachęcamy do spaceru po ogrodzie botanicznym, wcześniejszym ogrodzie królewskim, albo wizytę w oddalonym od centrum skansenie. Jest to też okazja do wizyty w łaźniach. To tu właśnie w tbiliskich łaźniach zabiegom poddawali się wielcy artyści, np. Aleksander Dumas czy Puszkin, który podobno stwierdził, że są to najlepsze termy, które kiedykolwiek odwiedził. Tego dnia można spokojnie przespacerować się po mieście, pójść na dobrą kawę lub obiad. Należy koniecznie spróbować narodowej potrawy gruzińskiej - chaczapuri, czyli placka upieczonego z mąki, z nadzieniem z sera, a często w wariancie z wieloma innymi dodatkami.

Wieczorem spotkamy się, aby pożegnać ten piękny kraj i jego smaczną kuchnię, której wspólnie skosztujemy po raz ostatni przed wylotem do domu.