Skarby i tajemnice Dolnego Śląska

W godzinach porannych wyjedziemy z Warszawy i udamy się do Wrocławia. Po przyjeździe zakwaterujemy się na dwie noce w hotelu i po krótkim odpoczynku udamy się na spacer po stolicy Dolnego Śląska, podczas którego zobaczymy Ostrów Tumski, najstarszą część Wrocławia. Odkryte tu pozostałości pierwszej osady pochodzą z X wieku, a odpowiedzialnymi za powstanie osady są Piastowie Śląscy, którzy mieli swój gród na wyspie u ujścia rzeki Oławy do Odry. Znajduje się tutaj wiele pięknych i zabytkowych kościołów, takich jak Archikatedra św. Jana Chrzciciela, czy kościół świętego Idziego.  
  
Na trasie naszej wędrówki znajdzie się też Aula Leopoldyńska. Ta perła świeckiej architektury epoki baroku jest jedną z najważniejszych atrakcji Wrocławia. Wzniesiona w latach 1728-1732 wraz z kompleksem budynków uniwersyteckich, otrzymała nazwę na cześć cesarza Leopolda I, fundatora Uniwersytetu. Z kolei Ossolineum (Zakład Narodowy im. Ossolińskich) to jedna z najstarszych i największych bibliotek naukowych w kraju. Fundacja została utworzona w 1817 roku przez Józefa Maksymiliana hr. Ossolińskiego we Lwowie. Przekazał on na jej rzecz swój bogaty liczący niemal 25 000 woluminów zbiór ksiąg i stworzył tym samym podwaliny jednej z najważniejszych placówek bibliotecznych w historii polskiej kultury.   
  
Będąc we Wrocławiu nie można pominąć rynku, należącego do największych dawnych placów targowych w Polsce. Najcenniejszym zabytkiem na rynku jest zabytkowy Stary Ratusz z XIII-XVI wieku, będący największym i najstarszym ratuszem w Polsce. Jest on unikatowym w skali europejskiej zabytkiem świeckiej architektury gotyckiej. Rynek jak i całą dzielnicę Starego Miasta we Wrocławiu wypełniają przepiękne kamienice. Szczególną uwagę zwrócimy na  Kamienice pod Gryfami, pod Złotym Dzbanem i pod Siedmioma Elektorami. Na Starym Mieście zobaczymy też wiele zabytków świątyń - kościół św. Wojciecha z kaplicą bł. Czesława gdzie pochowano tego patrona miasta, gotycka katedra Marii Magdaleny (z łączącym wieże Mostkiem Czarownic), synagoga pod Białym Bocianem czy cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy. 
  
Na koniec udamy się do Dzielnicy Żydowskiej. Znajduje się tu nadal wiele ciekawych miejsc związanych z przeszłością i współczesnością Żydów, którzy przez kilkaset lat mieli olbrzymi wpływ na budowanie świetności miasta. XIX wiek to „złoty okres” w historii wrocławskich Żydów. Powstało wtedy wiele instytucji, firm, przedsiębiorstw i banków. Wrocławianie pochodzenia żydowskiego należeli do elity społecznej, byli wśród nich profesorowie, lekarze, adwokaci, bankierzy i urzędnicy. To z tego okresu pochodzi najwięcej obiektów i miejsc, które zachowały się do dzisiaj. Przejdziemy ulicą Piotra Włodkowica, najstarszą zabytkową ulicą w dzielnicy. Zobaczymy synagogę "Pod Białym Bocianem", jedną z siedmiu wrocławskich synagog. Świątynia przetrwała II wojnę światową, a w 2009 roku została odrestaurowana i odzyskała przedwojenny urok.

Po śniadaniu pojedziemy do Środy Śląskiej, gdzie w Muzeum Regionalnym zobaczymy jego najcenniejszy zabytek - "Skarb Średzki", który odkryto w latach 1985 i 1988 podczas prac budowlanych prowadzonych na Starym Mieście. Według historyków skarb został ukryty w XIV wieku przez żydowskiego bankiera Mojżesza. Najwartościowszą częścią całego znaleziska są klejnoty monarsze, pochodzące z różnych czasów i warsztatów. Poza tym na skarb składa się osiem tysięcy monet i średniowieczna biżuteria. Najwspanialszym klejnotem jest niewieścia korona weselna z początków XIV wieku zdobiona orłami z pierścieniami w dziobach i krzewami winnej latorośli. Niestety obecnie korona prezentowana jest na Wawelu w Krakowie.  
  
Następnie odwiedzimy jedną z najbardziej utytułowanych winnic Dolnego Śląska, winnicę Jaworek. Właścicielom, państwu Jaworek, udało się odrestaurować i przywrócić dawną świetność zabudowaniom pochodzącym z osiemnastego wieku, sąsiadującym z winnicą. To tutaj odbywa się produkcja trunków. Zostaniemy zaproszeni na degustację wina połączoną ze zwiedzaniem winiarni oraz piwnicy. Poznamy proces jego produkcji od momentu winobrania do wprowadzenia gotowego produktu do sprzedaży. 
  
Kolejną atrakcją dnia będzie wizyta w pocysterskim opactwie w Lubiążu, drugim co do wielkości obiektem sakralnym na świecie. Cystersi trafili do Lubiąża za sprawą księcia Bolesława Wysokiego, syna Władysława II. Po powrocie z wygnania w roku 1163 książę objął panowanie nad Śląskiem i upatrzył sobie Lubiąż na siedzibę fundacji nowego konwentu. Zakonników sprowadził z saksońskiej Pforty, cysterskiego klasztoru położonego w pobliżu zamku w Altenburgu. Wkrótce mnichom udało się na tyle rozwinąć klasztor w Lubiążu, że stał on się jednym z ważniejszych ośrodków kultury na Śląsku. Będziemy podziwiać bogato zdobione wnętrza świątyni z mierzącą blisko 400 metrów kwadratowych majestatyczną Salą Książęcą. Natomiast w krypcie klasztornej zobaczymy nagrobki Piastów Śląskich, a także liczne mumie dawnych opatów i zakonników.  
  
Późnym popołudniem wrócimy do Wrocławia.  

Rano wykwaterujemy się z hotelu o pojedziemy do zamku Książ, jednego z największych zamków zarówno w Polsce, jak i w Europie. Wybudowany w latach 1288-1292 zamek posiada ponad czterysta pomieszczeń i łączy w sobie różne style architektoniczne. Określany niegdyś mianem „Perły Śląska”, kompleks zamkowo-parkowy składa się z szeregu budynków, tarasów ogrodowych i rozległego parku. W swojej burzliwej historii zamek przechodził z rąk do rąk, stanowiąc przez pewien czas własność czeską, pruską czy rosyjską, a jedną z barwniejszych postaci w historii zamku była ostatnia Pani na Zamku Książ - Księżna Daisy – słynąca z wielkiej urody Angielka, która w wieku 18 lat została żoną Jana Henryka XV. Księżna przyciągała do zamku najznakomitszych przedstawicieli ówczesnej arystokracji. Jednak po późniejszej konfiskacie majątku w Książu przez władze hitlerowskie schorowana Daisy przewieziona została do willi zamkowej w Wałbrzychu, gdzie zmarła w czerwcu 1943 roku. 
  
Po południu udamy się do dawnego ośrodka sukiennictwa Chełmska Śląskiego, gdzie zobaczymy unikatowe XVIII-wieczne drewniane Domy Tkaczy. Kompleks dwunastu podcieniowych domów zwany Dwunastoma Apostołami powstał w 1707 roku, zbudowany przez Cystersów z Krzeszowa dla tkaczy płótna z Czech w miejscu dogodnym dla tego zajęcia, nad potokiem i z trawiastą skarpą, na której można było suszyć bielone płótno. Domy zostały wzniesione w konstrukcji zrębowej, parterowe, z podcieniem i drewnianym szczytem. Wnętrza mieściły warsztat, część mieszkalną i magazyn na strychu. Obecnie, z ocalałych jedenastu Domów Tkaczy udostępnione dla zwiedzających są dwa. W jednym z nich mieści się izba tkacka, w której wyeksponowane są zabytkowe przedmioty związane z tkactwem; pokazany jest też proces produkcji tkaniny począwszy od kwiatów, które rosną bezpośrednio pod oknami, na gotowym płótnie skończywszy. 
  
Zakwaterowanie na dwie noce w hotelu w okolicach Kłodzka. 

Po śniadaniu ruszymy na eksplorację systemu obronnego z okresu XVII i XVIII wieku w Kłodzku, w trakcie której przejdziemy Podziemną Trasę Turystyczną o długości 1 km.  

Powstanie podziemnych korytarzy i tuneli pod ulicami Kłodzka zawdzięczamy działalności mieszkańców, którzy już na przełomie XIII i XVII wieku drążyli swoje piwnice pod budynkami starówki w celach gospodarczych jak i militarnych. Służyły one jako magazyny, w których handlarze przechowywali i ukrywali swoje towary. W głębokich piwnicach domów przechowywano również sławne kłodzkie piwo.  

Podczas podziemnej wędrówki poczujemy atmosferę dawnego Kłodzka dzięki eksponatom obrazującym życie dawnych mieszkańców miasta i sposób wykorzystania piwnic pod ich domami. Zobaczymy manekiny naturalnej wielkości przedstawiające mieszkańców miasta w epokowych strojach (piekarza, czeladnika, kata, skazańca, praczkę), wyposażenie pralni, piekarni, kantoru kupieckiego, karczmy, katowni, więzienia i składu amunicji. Usłyszymy też dźwięki dawnego miasta (odgłosy jarmarku, muzykę mieszczańską, odgłosy biesiadników w dawnej karczmie, czy odgłosy bitwy).  
  
W południe czeka nas prawdziwa przygoda podczas spływu pontonem Przełomem Bardzkim. Będzie to fascynująca wyprawa pięcioma meandrami Nysy Kłodzkiej, która jest tutaj bogatsza o wodę z jej dopływów, co sprawia, że jest to jedno z najlepszych miejsc w Polsce do uprawiania raftingu. Popłyniemy doliną, pomiędzy kolorowymi łąkami i wysokimi skałami otulonymi lasem, od stuleci porastającym zbocza gór Bardzkich. Oprócz zachwycających widoków, będziemy mieli okazję zrobić zdjęcia fascynującym mieszkańcom tej pięknej okolicy – czaplom, perkozom, sarnom i dzikom. 
  
Po popołudniu wrócimy do hotelu, gdzie po dniu pełnym adrenaliny na łonie przyrody udamy się na odpoczynek. 

Po wykwaterowaniu udamy się do poźnobarokowej  bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Bardzie, gdzie zobaczymy cudowną figurkę Tronującej Madonny z końca XII wieku.  

Świątynia została wzniesiona w latach 1686-1704 przez prowadzących tutejszą parafię cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego w miejscu, gdzie stały wcześniej dwa mniejsze kościoły „czeski” i „niemiecki”. Budowla z małymi zmianami zachowała się do naszych czasów. Wnętrze kościoła nie przytłacza barokowym przepychem, dzięki czemu uwagę zwraca kilka wysokiej klasy zabytków. Oprócz Cudownej Figurki Matki Bożej Bardzkiej – najstarszej drewnianej, romańskiej rzeźby na Dolnym Śląsku, podziwiać będziemy bogato rzeźbioną barokową ambonę, organy, a także obrazy autorstwa największego malarza śląskiego baroku Michała Willmanna.  
  
Po południu dotrzemy do urokliwej Niemczy, gdzie udamy się na spacer po historycznym centrum miasta, a potem weźmiemy udział w warsztatach wypiekania pierników w tradycyjnej śląskiej piekarence. Tradycje piernikarskie są jednymi z najstarszych elementów kultury Śląska, a ich korzenie sięgają czasów pogańskich. Największy rozkwit piernikarstwa na Śląsku przypada na XVII i XVIII wiek, a jego głównymi ośrodkami były Wrocław, Nysa i Świdnica. W Piernikarni Śląskiej poznamy tajniki tego rzemiosła, a podczas warsztatów zakończonych degustacją odkryjemy sekretną recepturę pierników, własnoręcznie wyrobimy ciasto i za pomocą tradycyjnych klocków piernikarskich uformujemy je według starych wzorów. 
  
Wieczorem zakwaterujemy się w hotelu w Niemczy. 

Po śniadaniu pojedziemy do Świdnicy, by zwiedzić największą drewnianą barokową świątynię w Europie. Kościół Pokoju pw. Trójcy Świętej ze względu na swoją unikatowość widnieje na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.   

Wybudowany został na mocy porozumień traktatu westfalskiego, zawartego w 1648 roku i kończącego wojnę trzydziestoletnią. Na jego mocy protestancka Szwecja skłoniła cesarza Ferdynanda III Habsburga, aby dla zachowania pokoju uczynił gest tolerancji, zezwalając w swym katolickim kraju wybudować mieszkającym na Śląsku luteranom trzy świątynie protestanckie. Mogli je wznieść wyłącznie poza murami miasta, bez wież i dzwonnicy, tylko z nietrwałych materiałów: z drewna, piasku, słomy i gliny. Nie mogły przypominać kościoła, a budowa nie mogła przekroczyć roku. Ograniczenia te, wbrew oczekiwaniom, przyczyniły się do powstania świątyń unikatowych w skali światowej. Wybudowano wszystkie trzy kościoły, do dziś zachowały się jednak tylko kościoły w Świdnicy i Jaworze (kościół głogowski w XVIII wieku strawił pożar). Ich wyjątkowość polega na połączeniu ogromnych rozmiarów z konstrukcją, której dotychczas nie stosowano w tak olbrzymich budowlach.  
Następnie odwiedzimy zamek Topacz, w którym mieści się Muzeum Motoryzacji szczycące się nadzwyczajną prywatną kolekcją zabytkowych, oryginalnych i rzadkich pojazdów. W dawnych zabudowaniach gospodarskich przy odrestaurowanym zamku obejrzymy ponad sto motocykli i kilkadziesiąt samochodów. Większość z nich to pojazdy zarejestrowane i sprawne technicznie, a wiele z nich pojawiło się w produkcjach filmowych i telewizyjnych. 
  
Po przerwie na lunch ruszymy w kierunku Warszawy. Powrót przewidziany jest około północy.