Suomi czyli Finlandia - kraj na krańcu Europy

Z Warszawy pojedziemy do Gdańska, gdzie wsiądziemy na pokład promu. Po zakwaterowaniu zjemy kolację. W ciągu nocy popłyniemy do Nynäshamn, miasta znajdującego się niedaleko Sztokholmu.

Śniadanie zjemy na pokładzie promu. Po przybyciu do Nynäshamn pojedziemy przez Södermanland do Sztokholmu. Dojedziemy do Gamla Stan (część stolicy znajdująca się na wyspie), a po południu wejdziemy na pokład promu Silja Lines, którym popłyniemy do Helsinek. Sztokholm dzięki strategicznemu położeniu między archipelagiem a jeziorem Mäleren od początku swego istnienia był miastem kupieckim. Wykopaliska pokazały, że jego nazwa prawdopodobnie pochodzi od pali (po szwedzku stokke), które umieszczono w wodzie tam, gdzie powstało miasto. Jego rozkwit nastąpił równolegle z rozwojem handlu między miastami hanzeatyckimi. Sztokholm stał się stolicą Szwecji dopiero po 1523 roku tj. rozwiązaniu Unii Kalmarskiej i odłączeniu się Szwecji od Danii. Wiek XVII był dla miasta złotym wiekiem – to czas potęgi Szwecji i rozwoju jej stolicy. 

Bogactwo tamtych czasów widać na wyspie Stadsholm, gdzie na skałach Slottsbacken wznosi się zamek królewski, na wyspie Helgelandholm, gdzie znajduje się siedziba szwedzkiego parlamentu oraz na Ridderholm z pięknymi pałacami i kościołem Ridderholmskyrkan, miejscem pochówku wszystkich szwedzkich władców od XVII wieku aż do dzisiaj. Wyspy połączone są z centrum mostami wskazującymi kierunki świata Södermalm (południowy), Norrmalm (północny) i Östermalm (wschodni). Nowoczesne centrum miasta znajduje się po stronie północnej i północnowschodniej. Östermalm prowadzi ponadto na kolejną wyspę Djurgården, na której mieści się muzeum Wazów, Abby, wesołe miasteczko oraz skansen z ogrodem zoologicznym, gdzie latem odbywają się koncerty na świeżym powietrzu.  

Przejdziemy spacerem po starym mieście, obejrzymy zamek królewski, zamkowy kościół, Slottsbackan, widok na Helgeandsholem i siedzibę parlamentu. Wśród wartych odwiedzenia muzeów są m.in. muzeum Nobla, Trzech Koron, Antyczne, Średniowiecza. 

Następnie pojedziemy do Värtahamnen, skąd odpłyniemy promem linii Silja Lines. Po zameldowaniu spotkamy się na wspólnej kolacji, do której podane zostaną również napoje takie jak wino, piwo, woda i kawa. Na pokładzie promu można zrobić zakupy w sklepach bezcłowych. Pod wieczór dopłyniemy na Wyspy Alandzkie (z krótkim przystankiem dla wysiadających/wsiadających) po czym popłyniemy dalej w kierunku Helsinek.

Rano przypłyniemy do Helsinek. Śniadanie zjemy na promie. Przed południem wyruszymy na zwiedzanie Helsinek, stolicy Finlandii. 

Helsingfors później Helsinki powstały za rządów szwedzkiego króla Gustawa Wazy w 1550 roku. W czasie drugiej wojny światowej miasto zostało zniszczone a następnie odbudowane. Niewielkie centrum, Kluuvi znajduje się na półwyspie i poprzecinane jest regularnymi, prostymi uliczkami. Miasto rozrosło się w kierunku zachodnim, północnym i częściowo wschodnim. Zachodnią część miasta zajęli możni i przedstawiciele prawicy, podczas gdy we wschodnich dzielnicach zamieszkali robotnicy i przedstawiciele ruchów lewicowych. Na zachód od centrum znajduje się wyspa Lautasaari, która uchodziła za luksusową dzielnicę szczególnie
w okresie rządów mieszkającego tam prezydenta Kekkonena (1956-1986). W latach 80. kiedy ekonomia Finlandii m.in. dzięki sukcesowi Nokii kwitła, młodzi bogaci osiedlali się wokół Espoo. Dzisiaj Helsinki rozrastają się swobodnie we wszystkich kierunkach. Podobnie jak
w innych miastach stare tereny przemysłowe zmieniają się z dnia na dzień. Na osiedlach dla młodych pojawiają się nowe alternatywne butiki, restauracje i bary. Jednym z takich nowych odkryć jest teren dawnego portu rybackiego Kalasatama i Passila przy centrum targowym, gdzie powstały nowoczesne galerie handlowe i mieszkania.

Spacerujac po mieście, będziemy mijać Kauppatori, zobaczymy ortodoksyjną katedrę, rynek senacki z parlamentem, dom prezydenta, helsińską katedrę, dworzec główny oraz centrum kongresowe Finalndia Hall. 

Zwiedzimy również Skalny Kościół tj. Tempellaukio. Jest to kościół zupełnie inny od wszystkich. Co zaskakujące, został zaplanowany już w latach 30., lecz z powodu wojny budowę sfinalizowano dopiero w latach 60. Znajduje się na małym skalnym wzgórzu w dzielnicy Töölö, lecz w przeciwieństwie do innych kościołów, których ambicją jest sięgnąć nieba, ten wrósł w skałę. Skała i miedziany dach połączone są ścianą okien, ciągnącą się wokół okrągłej przestrzeni kościelnej. Jest to jeden z najczęściej odwiedzanych fińskich zabytków. Niestety ta zaprojektowana przez braci Timo i Tuomo Suomalainen świątynia nie zdobyła takiego szacunku, na jaki zasługuje. 

Po wizycie w kościele wrócimy do portu. Na pobliskim rynku będzie możliwość spróbowania lokalnego przysmaku tj. małych smażonych rybek Muikko, które smakują wyśmienicie. 

Z portu popłyniemy łodzią do twierdzy Suomonlinna, którą zwiedzimy z przewodnikiem. Dzisiaj na jej terenie znajdują się muzea, restauracje, wystawy. Mieszkający tutaj ludzie codziennie dopływają do pracy łodzią. Kiedyś twierdza Suomonlinna broniła Helsinek, dzisiaj jest to teren rekreacyjny. 

Następnie pojedziemy do hotelu. 

Po śniadaniu, pojedziemy autokarem na północ od Helsinek nad jezioro Tuusalanjärvi. Naszym celem będzie Ainola, dom nazwany tak na cześć żony fińskiego kompozytora Jeana Sibeliusa - Aino. Ainola w tłumaczeniu na polski znaczy miejsce Aino. Jean Sibelius, 
a dokładnie urodzony jako Johan Julius Sibelius był fińskim kompozytorem o międzynarodowej sławie, który był także wolnomularzem. Tworzył w czasach Carla Nielsena, Bedricha Smetany czy Edvarda Griega. Jego muzyka nawiązywała do nordyckich, a w szczególności fińskich sag. Najwyraźniej wybrzmiewa to w utworze Finlandia, napisanym w 1900 roku. W 1917 po odzyskaniu niepodległości pieśń stała się symbolem fińskiego patriotyzmu. Odwiedzimy, położony niedaleko jeziora, dom rodziny Sibelius, w którym urodziło się 6 córek kompozytora. 

Następnie zatrzymamy się w Porvoo, leżącym na wschód od Helsinek mieście, które znane jest z charakterystycznych drewnianych domów. Porvoo powstało w 1346 roku jako szwedzkie Borgå i jest drugim najstarszym miastem w Finlandii. Porvoo leży częściowo na wzgórzu, dlatego dojście do miejskiej katedry może wymagać trochę wysiłku. Katedra po pożarze została odrestaurowana i warta jest zobaczenia. Johan Ludvig Runeberg, druga wielka osobowość Finlandii, mieszkał w Porvoo, gdy pisał pieśni o dzielnych fińskich żołnierzach. Podczas okupacji rosyjskiej motywował nimi rodaków i wzmacniał solidarność narodową np. pieśnią Maamme (tłum. Nasz kraj), którą napisał w 1846 roku. 71 lat później po odzyskaniu przez Finlandię niepodległości, ta właśnie pieśń stała się hymnem narodowym. W domu, w którym Runeberg mieszkał do swojej śmierci w 1877 roku, znajduje się teraz muzeum. 

Te dwa miejsca pokazują, jak Finlandia przez wiele lat walczyła o zachowanie swojej tożsamości i swojego języka. Finlandia przez stulecia zależna była od Szwecji. Potem została przejęta przez Rosjan aż do zaciętej walki na froncie wschodnim podczas I wojny światowej domowej, walki w obronie kruchej wolności i wojny domowej w 1918 roku. Wojnę zimową 1939-40 Finowie zwyciężyli, lecz współpraca z Niemcami przeciw Rosji obróciła się przeciwko nim. Stracili wschodnią Karelię oraz północne tereny wokół Petsamo i Salo, a także aż do rozpadu ZSRR musieli płacić Moskwie odszkodowania wojenne. Finlandia przystąpiła do Unii Europejskiej tak szybko, jak to tylko było możliwe. Mimo to nadal trwożnie spogląda na poczynania swojego wielkiego sąsiada.

Z Porvoo pojedziemy na wschód w stronę Lappeenranta, gdzie przenocujemy. 

Kolacja w hotelu.

Lappeenranta leży nad jeziorem Saimaa, którego linia brzegowa wynosi ponad 8 500 km i jest najdłuższą na świecie jeśli chodzi
o jeziora. Ponadto wokół znajdują się siostrzane zbiorniki połączone kanałami. Można więc, nie schodząc na ląd, płynąć po jednym jeziorze i pokonać dystans z Lappeenrante na południu do Joensuu na północy. Z Lappeenranta dzięki kanałowi Saimaa można również dopłynąć do starej fińskiej miejscowości Vyborg we wschodniej Karelii, którą po wojnie przejęli Rosjanie. Budowę tego kanału rozpoczęli Szwedzi w XVII wieku, a dokończyli Rosjanie w 1845 roku.
6 godzin żeglugi przez 28 śluz z różnicą wysokości prawie 80 metrów to wprost fantastyczne przeżycie.

Po śniadaniu pojedziemy do Lappeenranta i szwedzkiego fortu Linnoitus, a następnie dalej do Mikkeli. Jest to ogromne pojezierze
z niezliczoną ilością domków letniskowych nad mniejszymi
i większymi jeziorami, nierzadko połączonymi z jeziorem Saimaa. Samo Mikkeli położone jest również nad jeziorem Saimaa, jego nazwa pochodzi od św. Michała. W mieście zorganizowano centrum dowodzenia podczas wojny domowej w 1918 roku oraz bazę dla żołnierzy marszałka Mannerheima w czasie wojny zimowej. Podobno stąd wywodzi się również filozofia Sisu, esencja fińskości. Mannerheim urodził się w Finlandii okupowanej przez Rosję, dlatego do 1917 roku był oficerem rosyjskiej armii. Podobnie jak wielu fińskich oficerów kształcił się w najlepszych niemieckich szkołach oficerskich. 

Odwiedzimy muzeum urządzone w dawnym dowództwie marszałka Mannerheima. Na stacji stoi wagon, do którego można zajrzeć przez okno. Zwiedzający mają do niego dostęp tylko i wyłącznie w rocznicę urodzin Mannerheima
4. czerwca. W muzeum wyświetlany jest film o wizycie Hitlera i o jego spotkaniu z Mannerheimem właśnie w tym wagonie w 1942 roku. Immola znajduje się w Karelii blisko innego miasta Imatra, dzisiaj jest to raptem kilka kilometrów do granicy z Rosją.

Finlandia wygrała Wojnę Zimową, lecz musiała połączyć siły z Niemcami przeciwko Rosji, za co później znalazła się wśród przegranych. Baron Carl Gustav Mannerheim pełnił później w latach 1944-1946 funkcję prezydenta. Uważany jest dzisiaj za jednego z najważniejszych bohaterów narodowych, za zwycięzcę wojen domowej, zimowej i kontynuowanych potem walk.

Po przerwie na lunch pojedziemy do Olavonlinna, które znane jest dzisiaj przede wszystkim z letnich przedstawień operowych w twierdzy Olavonlinna. 

Twierdza została wzniesiona w ok. 1475 roku, żeby chronić wschodnie ziemie Królestwa Szwecji m.in. Sawonię przed Rosjanami. Budowę ufundował duński rycerz Erik Axelsson Tott. Od wielu już lat, co roku w okresie wakacyjnym odbywają się tam przedstawienia operowe, na które zjeżdżają się amatorzy opery z całego świata. 

Wybierzemy się na wycieczkę statkiem po jeziorze Saima, obejrzymy zamek od strony wody. 

Kolacja i nocleg w hotelu.

Dziś pojedziemy na krótką wycieczkę na wschód, do jednego
z najbardziej fotogenicznych parków w Finlandii – Parku Narodowego. 

Do jeziora Saimaa dojedziemy drogą przez wzgórza.  Następnie udamy się na zachód do Mikkeli i na północ do Jyväskylä. To średniej wielkości miasto uniwersyteckie z długą tradycją gry w hokeja na lodzie, baseball oraz WRC World Ralley Championshsip - na tzw. Rajd w Finlandii w Jyväskylä zjeżdżają się co roku tysiące entuzjastów wyścigów samochodowych. 

Wśród znanych osób pochodzących z tego miasta jest architekt Alvor Aalto, który mieszkał tu od 5. roku życia. Nadal zachowało się wiele zaprojektowanych przez niego budynków. Aalto był nie tylko architektem, ale też artystą, zajmował się designem i aktywnie brał udział w debacie publicznej. Należy do ikon skandynawskiego ruchu modernistycznego w architekturze podobnie jak Poul Heningsen
w Danii. Jego styl ewoluował od klasycznego, przez funkcjonalizm i modernizm do monumentalizmu.

W Jyväskylä odwiedzimy muzeum poświęcone architektowi. Budynek muzeum zaprojektowany został przez niego samego a wraz ze zbiorem ok. 1500 eksponatów, m.in. modeli projektów budynków, dobrze przedstawia jego koncepcję wzornictwa i architektury.

Nocleg w Jyväskylä. Kolacja nie jest wliczona w cenę wycieczki.

Opuścimy Jyväskylä i pojedziemy do Turku. Przejedziemy przez
3. największe fińskie miasto Tampere, założone przez króla szwedzkiego Gustava III. Ten przemysłowy ośrodek rozwinął się dzięki produkcji stali, do której wykorzystywano energię wodną
z tamy między jeziorami.  Dzisiaj Tampere jest dużym ośrodkiem uniwersyteckim. 

Potem udamy się do Turku, które zwiedzimy następnego dnia. Po południu popłyniemy w kilku godzinny rejs pomiędzy wyspami archipelagu Turko.

Zamieszkamy w jednym z najstarszych fińskich miast Naantali. Znajduje się tutaj letnia rezydencja fińskiego prezydenta oraz
3. największy port w kraju. Jest to nadzwyczaj przytulne miasto ze starymi drewnianymi domami. Dzięki dobrze rozwiniętej turystyce, poziom życia jego mieszkańców jest wyższy niż w pozostałych regionach kraju. 

Na małej wyspie Kalio, niedaleko Naantali znajduje się Muumimaailma czyli park Muminków stworzonych przez Tove Jansson Muminki.

Przenocujemy w hotelu z basenem i sauną. Kolacja nie jest wliczona w cenę. Warto zabrać ze sobą strój kąpielowy! Sauna to prastara tradycja, którą każdy szanujący się Fin docenia i pielęgnuje. Nie buduje się tutaj nowych domów bez saun, nawet właściciele najmniejszych mieszkań mają do nich dostęp. W domach letniskowych nad morzem czy nad jeziorem także znajdziemy łazienkę z sauną. Choć w nowoczesnym budownictwie nie ma już dużych wspólnych saun czy łaźni, można je jeszcze czasem zobaczyć. Sauny nad jeziorem ogrzewa się drewnem. Dawniej do sauny chodziło się w soboty w ramach co tygodniowej kąpieli. Teraz każdy chodzi do sauny, kiedy chce. W dużych łaźniach publicznych czy hotelach  obowiązuje podział na część kobiecą i męską. Kąpiel w jeziorze lub zimny prysznic jest potem prawdziwym błogosławieństwem.

Po śniadaniu pojedziemy do zabytkowej wioski Fiskars. Pomiędzy kilkoma mniejszymi jeziorami płynie potok Fiskars. Holendrzy jeszcze w XVII wieku za pomocą paru tam zdołali wykorzystać energię wody i wybudowali tu hutę do produkcji metalu. Podobno najbardziej znane produkty Fiskars z typową pomarańczową rączką pochodzą właśnie z holenderskiego okresu i nawiązują do dynastii Oranje. Później fabrykę przejęli Szwedzi, a narzędzia produkowane są do dzisiaj, ale już zupełnie gdzie indziej. Nazwa i pomarańczowy kolor rękojeści pozostały jednak niezmienne. Wioska jest urocza. Znajdują się tu wystawy, muzea, kawiarnie oraz oczywiście istnieje możliwość zakupienia produktów Fiskars. W starych pofabrycznych pomieszczeniach ulokowali się artyści i projektanci, którzy kontynuują fińskie tradycje rękodzielnicze.

Po wizycie w Fiskars pojedziemy zwiedzić Turku, stolicy Finlandii
w okresie panowania Szwedów. Zgodnie z tradycją co roku w wigilię
o godz. 12:00 z balkonu ratusza w Turku ogłasza się świąteczny pokój. Apel ten jest odczytywany przez burmistrza i pokazywany w wielu krajach. Tradycja sięga 1886 roku. Odstąpiono od niej tylko kilka razy m.in. w 1917 roku i 1939 roku. Świąteczna atmosfera trwa od godz. 12:00 24. grudnia do północy w noc sylwestrową.

Turku jest dzisiaj średniej wielkości prężnie rozwijającym się miastem, szóstym największym w Finlandii. Obejrzymy leżącą nad rzeką Aurą starówkę z katedrą z XVI w. Wieczorem nad brzegiem rzeki na starych przycumowanych statkach jest wielu studentów, kwitnie życie towarzyskie i handel, co przyciąga dużo turystów. 

W drodze do portu promowego wstąpimy jeszcze na zamek w Turku. Jest to jeden z najstarszych oryginalnych budynków czasów nowożytnych i z całą pewnością pamięta czasy wokół 1280 roku lub wcześniej. Twierdza chroniła Åbo
i szwedzkiego króla, z czasem przebudowywana i rozbudowywana stała się prawdziwym labiryntem pokoi, schodów
i tajemnych przejść.

Po południu wejdziemy na pokład promu Silja Lines, którym udamy się z Turku do Sztokholmu. Płynąc pomiędzy wyspami przepięknego archipelagu, zjemy na pokładzie kolację. 

Po wczesnym śniadaniu pojedziemy przez Szwecję do Karlskrony.
Po drodze zatrzymamy się w Kalmar, który jest jednym z najstarszych szwedzkich miast. Miasto leżało na granicy kraju, lecz kiedy pod koniec XVII wieku Szwecja odebrała Danii Skanię, Hallandię i Blekinge, miasto straciło swoje strategiczne znaczenie. To w Kalmar królowie Szwecji Jan III i Polski Zygmunt III Waza podpisali unię personalną między Polską a Szwecją, umowę która właściwie nigdy nie weszła w życie. Oryginalne historyczne zabudowania oraz ocalała część muru obronnego, nie zapominając o katedrze, czynią
z Kalmar bardzo ciekawy przystanek.

Z Kalmar prowadzi na Olandię most o długości 6km. Oddano go do użytku w 1972 roku. Połączył on część kontynentalną Szwecji z drugą co do wielkości szwedzką wyspą. W zależności od natężenia ruchu może uda nam się jeszcze zobaczyć wyspę. Nie ma na niej zabytków, ale jest bardzo piękna.

Następnie pojedziemy do Karlskrony, kiedyś głównego portu szwedzkiej floty a dzisiaj wspaniałego historycznego miasta, którego starówka została wpisana na Listę dziedzictwa światowego UNESCO. To nadmorskie miasto jest pięknie położone na wyspach i wysepkach południowoszwedzkiego archipelagu. Do tej pory stacjonuje w nim część szwedzkiej floty. Dojedziemy do portu i po zakwaterowaniu się na promie zjemy kolację na pokładzie.

Po wczesnym śniadaniu zejdziemy na ląd w Gdynia, skąd pojedziemy autokarem do Warszawy.