Wielka podróż przez Kaukaz

Spotkanie z pilotem Albatros Travel na lotnisku Okęcie i wylot do Armenii.

Po wylądowaniu wcześnie rano w Erewaniu, pojedziemy bezpośrednio do naszego hotelu, gdzie będzie można odpocząć w pokoju przed udaniem się na zwiedzanie miasta. Po późnym śniadaniu wyruszymy na wycieczkę po stolicy Armenii.

Erywań to jedno z najstarszych, nieprzerwanie zamieszkałych miast na świecie. Ludzie żyli tu już w epoce brązu. Obecnie stolica Armenii zamieszkiwana jest przez 1,1 mln mieszkańców, którzy wiedzą jak cieszyć się życiem: miasto pełne jest kawiarni, teatrów, galerii, sal koncertowych i miejsc rozrywki. Podczas wycieczki po mieście zobaczymy Plac Republiki (dawniej Plac Lenina), przy którym zlokalizowane jest między innymi Państwowe Muzeum Sztuki, Uniwersytet, 23-metrowy pomnik Matki Armenii, Parlament, Pałac Prezydencki, Opera oraz Kaskady, niezwykły kompleks architektoniczny w formie ogromnych schodów z białego porfiru, na którego szczycie stoi iglica upamiętniająca 50-lecie Sowieckiej Republiki Armenii. Zobaczymy również Pomnik Ofiar Ludobójstwa Ormian.

Królestwo Armenii zostało założone w VI w p.n.e. Chrześcijaństwo jest tu religią państwową już od roku 301, co czyni Armenię najstarszym chrześcijańskim państwem na świecie. W XV w. Armenia została podzielona pomiędzy Persję a Imperium Osmańskie. Jako chrześcijańska mniejszość w Imperium Osmańskim, Ormianie narażeni byli na prześladowania. Za czasów sułtana Abdülhamida II w latach 1894-96 sytuacja jeszcze bardziej się pogorszyła i w wyniku prześladowań śmierć poniosło pomiędzy 80 tys. a 300 tys. Ormian. Niestety, to było jedynie preludium tragedii, która miała nastąpić później, a rozpoczęła się w 1915 r. od uwięzienia i zamordowania 250 ormiańskich intelektualistów. Następnie rozpoczęły się masowe rzezie, podczas których Turcy mordowali całe wsie i miasta. Szacuje się, że w rzezi Ormian w latach 1915-17 śmierć poniosło ok.1 miliona osób, a wiele tysięcy zostało zmuszonych do wyjazdu z kraju. W wyniku tych bezwzględnych czystek etnicznych, bardzo duże grupy Ormian wyemigrowały w tym okresie głównie do USA i Francji.

Aby otrząsnąć się po tej trudnej historii kraju, wybierzemy się na główny rynek miasta, gdzie odwiedzimy halę targową, która ze swoim wysokim sklepieniem wyglądem przypominającym katedrę, oferuje w licznych budkach świeże lokalne produkty spożywcze.

Wieczorem udamy się na kolację do jednej z lokalnych restauracji.

W dniu dzisiejszym udamy się do wpisanego na listę UNESCO Klasztoru Geghard. Już sama lokalizacja zachwyca swoim położeniem w wąskim wąwozie otoczonym stromymi zboczami gór. Pierwotny klasztor jak głosi legenda, został wzniesiony w IV w. przez samego Grzegorza Oświeciciela,  w miejscu, gdzie w grocie wybiło cudowne źródełko. Część kompleksu została wykuta w skale – nawa główna, boczne kaplice oraz wiele symboli krzyża. Jednak w IX w Klasztor. został splądrowany i całkowicie spalony. Dzisiejsza świątynia pochodzi z 1215 r. „Geghard” oznacza „święta włócznia” i odnosi się do włóczni, którą został przebity bok Jezusa na krzyżu i stanowiła ponoć relikwie klasztoru. Obecnie włócznia przechowywana jest w Katedrze w Eczmiadzynie.

Następnie udamy się do Świątyni w Garni. Ta hellenistyczna świątynia poświęcona bogowi słońca Mitrze, wzniesiona została w I w. Po przyjęciu chrześcijaństwa przez Armenię świątynia pełniła funkcję królewskiej letniej rezydencji, w której zbudowano także kościół i łaźnie, z których do obecnych czasów zachowały się tylko ruiny. W łaźni nadal można podziwiać mozaikę ułożoną z 15 rodzajów naturalnego kamienia.

Obiad zjemy w prywatnym domu, gdzie zobaczymy, jak przygotowuje się lokalny chleb lawasz, wypiekany w tonirze - piecu zagłębionym w ziemi.

Duchowa i administracyjna siedziba Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego znajduje się w mieście Wagharszapat. Miasto to było stolicą kraju w latach 180-340. To tam powstała pierwsza chrześcijańska katedra na świecie znana jako katedra w Eczmiadzynie. 

Według legendy miejsce powstania kościoła wskazał  boski promień światła schodzący z nieba, który  święty Grzegorz Oświeciciel ujrzał w swojej wizji. W tym właśnie miejscu Św. Grzegorz   rozpoczął budowę katedry i zgodnie z podaniami nawrócił Ormian na chrześcijaństwo w 301 roku.

Tak więc kościół, który dzisiaj odwiedzimy ma szczególne znaczenie na Ormian. Niestety niewiele pozostało z oryginalnych budowli z III/IV wieku, a sama katedra była wielokrotnie przebudowywana, nie tracąc jednak nic ze swojej świętości i znaczenia. Wnętrze kościoła ma około 20 x 20 metrów, a pośrodku znajduje się ołtarz w miejscu, gdzie padł niegdyś boski promień. Po obejrzeniu wnętrza katedry zajrzymy również do  muzeum katedralnego, w którym przechowywane są święte relikwie m.in. rzymska włócznia, którą przebito bok Jezusa i o  której usłyszeliśmy w dniu wczorajszym w Klasztorze Geghard.

Podążając śladami Grzegorza Oświeciciela, udamy się do klasztoru Chor Wirap, który jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc pielgrzymkowych w Armenii. W tym miejscu Grzegorz Oświeciciel był więziony przez pogańskiego króla Armenii Tirydatesa III i przetrzymywany w podziemnej grocie przez 13 lat. Udało mu się przeżyć tylko dzięki pomocy chrześcijan, którzy  po kryjomu dostarczali mu jedzenie. Zgodnie z podaniami, został  zwolniony z więzienia, gdy uzdrowił króla z choroby psychicznej, albo jak mówią inne podania, król sam doszedł do wniosku, że strategicznie lepiej jest zawrzeć pokój z rosnącą w siłę grupą chrześcijan. Po wyjściu na wolność Grzegorz Oświeciciel krzewił wiarę w całym kraju. Klasztor Chor Wirap został zbudowany nad grotą, w której więziony był Św. Grzegorz i która jest obecnie dostępna dla zwiedzających. Schodzi się do niej po drabinie, wobec czego jest to atrakcja dla osób, które nie odczuwają klaustrofobii i lęku wysokości. Z klasztornego wzgórza będziemy podziwiać piękną panoramę zaśnieżonego szczytu góry Ararat, która leży już na terenie Turcji.

Popołudniu wrócimy do Erywania, gdzie reszta dnia przeznaczona jest na odkrywanie miasta na własną rękę. Można też wziąć udział w wycieczce fakultatywnej do najlepszej destylarni brandy w mieście. Narodowym trunkiem Armenii jest brandy, produkowana w kraju od 1887 r., kiedy to otwarta została pierwsza destylarnia. Dzisiejszego dnia odwiedzimy sławną destylarnię brandy Ararat, gdzie będzie możliwość zdegustowania tego znakomitego trunku.

Sam Winston Churchill cenił armeńską brandy bardziej niż francuski koniak i podobno Stalin wysyłał mu w prezencie skrzynie pełne brandy właśnie z destylarni Ararat. 

Wizyta w destylarni brandy nie jest wliczona w cenę wycieczki.

Po opuszczeniu Erywania udamy się na północ. Skorzystamy z okazji i wybierzemy się w podróż ormiańską koleją, gdyż pomiędzy Erywaniem a Giumri biegnie główna linia kolejowa w kraju, a przejazd zajmuje niewiele ponad godzinę. Ruch pociągów w Armenii bywa nieregularny i w przypadku odwołania kursu, trasę pokonamy autobusem. 

Gyumri jest drugim co do wielkości miastem Armenii i liczy około 150 000 mieszkańców. Miasto znajdowało się blisko epicentrum wielkiego trzęsienia ziemi w Spitak, które w 1988 roku zrujnowało wiele terenów. Podczas tej tragedii zginęło około 50 000 Ormian a 100 000 osób zostało bez dachu nad głową. Miasto zostało odbudowane, a my wybierzemy się na wycieczkę po jego urokliwym centrum, które skupia się wokół głównego placu i Czarnego Kościoła, nazywanego tak po pożarze, który osmalił stare drewniane budynki. Naszą wycieczkę po Gyumri zakończymy obiadem. 

Czas pożegnać się z Armenią. W godzinach popołudniowych przekroczymy granicę w miejscowości Bavra. Stąd udamy się na nocleg do miejscowości Vardzia, gdzie zjemy lokalny posiłek.

Słońce wschodzi nad górskimi szczytami i roztacza swoje ciepłe promienie nad jednym z największych zabytków Gruzji – miastem jaskiń królowej Tamar. Budowa kompleksu jaskiń została rozpoczęta w XII wieku przez Giorgiego III, ale tak naprawdę nabrała tempa dopiero za czasów królowej Tamar, która przejęła władzę po śmierci Giorgiego w 1186 roku. W 80 jaskiniach z ponad 240 „pokojami” znajdują się pomieszczenia mieszkalne, jak również biblioteka i inne przestrzenie pełniące funkcje kościelne. Wszystkie one skupione są wokół głównej groty, w której mieści się piękna cerkiew Zaśnięcia. Kościół jest dziś ważnym celem pielgrzymek prawosławnych Gruzinów, w związku z tym wymagany jest odpowiedni strój przy wejściu do tego imponującego kompleksu jaskiń. Poruszając się po tym terenie po wyznaczonej trasie, nie unikniemy przejścia przez jaskinie z niskimi sklepieniami i strome schody. Dlatego wymagane jest nie tylko odpowiednie obuwie, ale także dobra kondycja fizyczna uczestników. 

Po tej wizycie udamy się do najbardziej odległych zakątków Gruzji. Turyści rzadko tu docierają, a my będziemy mieli wyjątkową okazję, aby zatrzymać się w klasztorze Poka, który specjalizuje się w produkcji lokalnych serów, dżemów i innych wyrobów. Zostaniemy oprowadzeni po tym miejscu przez jedną z mieszkających tu zakonnic, po czym pojedziemy wzdłuż brzegu jeziora Tsalka w kierunku stolicy Gruzji. Jezioro znajduje się na wysokości ponad 1500 metrów i oprócz tego, że posiada duże zasoby ryb i słodkiej wody, to oferuje także jedne z najbardziej spektakularnych krajobrazów w całej Gruzji.

Do stolicy dotrzemy wczesnym wieczorem i zameldujemy się w naszym hotelu.

Po śniadaniu od razu udamy się na zwiedzanie stolicy Gruzji. Tbilisi to starożytne miasto, którego historia sięga IV w p.n.e. Na przestrzeni wieków miasto było celem najazdów i wielokrotnie było niszczone, a nawet całkowicie zrównane z ziemią w 1795 r., kiedy szach Agha Mohammad Chan Kadżar spalił je doszczętnie.

Nasz pierwszy punkt programu to spacer po starej części miasta, gdzie dzięki krętym uliczkom i koślawym balkonom, panuje atmosfera starego Kaukazu z zamierzchłych czasów. Zatrzymamy się przy świątyni Metechi, wzniesionej pod koniec XIII w. i od tego czasu przebudowywanej niezliczoną ilość razy. Już w V w. stał w tym miejscu kościół wzniesiony przez króla Wachtanga I Gorgasali (według legendy to on założył Tbilisi). To tu spoczęła księżniczka Szuszanik, która w 544 r. zginęła śmiercią męczeńską, torturowana przez swojego męża, ponieważ nie chciała wyrzec się wiary.

Następnie skierujemy się do starych łaźni, wzniesionych na gorących źródłach, wybijających spod ziemi w wielu miejscach w Tbilisi. “Tbili” oznacza „ciepły” – woda w źródłach ma temperaturę 38-40 stopni.

Mimo ostrego zapachu wody siarkowej, termy są bardzo popularne, a ludzie przychodzą tutaj ze względu na zbawienny wpływ wód na choroby skóry i artretyzm, a także żeby zażyć masażu lub po prostu spędzić czas w przyjemnej atmosferze. Udamy się na szczyt wzgórza Sololaki, zwieńczonego twierdzą Narikala, która wygląda jak sceneria z powieści o rycerzach. To najstarsza forteca w mieście datowana na IV w. n.e. Podobnie jak inne budynki w mieście, była ona wielokrotnie niszczona i odbudowywana. Rozciąga się stąd zachwycający widok na starą część miasta.

Z tego miejsca zejdziemy do najstarszej synagogi w mieście, katedry Sioni oraz najstarszej świątyni w mieście - Anczischati, datowanej na VI w. Zakończymy nasze zwiedzaniem spacerem w kierunku Alei Rustawelego – głównej i najbardziej reprezentacyjnej ulicy w Tbilisi, przy której stoi parlament i kilka najważniejszych muzeów. Tutaj przewidzieliśmy czas wolny, po czym spotkamy się na kolacji w restauracji serwującej tradycyjną gruzińską kuchnię.

Tego dnia opuścimy stolicę Gruzji i udamy się w kierunku rzeki Mtkwari, aby obejrzeć przejaw innego rodzaju kultu - Państwowe Muzeum Józefa Stalina w jego rodzinnym mieście, Gori. Skromny dom, osłonięty pawilonem w greko-rzymskim stylu , to miejsce, w którym Stalin - wtedy Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili, spędził pierwsze cztery lata swojego życia. Obok stoi budynek muzeum zbudowany w 1957 r. jako hołd dla zmarłego wodza ZSRR. Po odzyskaniu suwerenności przez Gruzję idealny wizerunek Stalina został nieco zrewidowany i obecnie wystawa porusza także kwestie czystek i prześladowań politycznych, Gułagu i paktu z Hitlerem z 1939 r. To ważny rozdział w historii świata pokazany przez pryzmat dziejów życia postaci, która na tą historię miała decydujący wpływ.

Następnie pojedziemy dalej w kierunku gór, zatrzymując się po drodze w jednym z najstarszych i najważniejszych miast Gruzji - Mccheta. Chrześcijaństwo stało się religią państwową w Gruzji w 317 roku, 14 lat po Armenii, a katedra Svetitskhoveli w Mcchecie jest jedną z najważniejszych w całej Gruzji.

Swoją siedzibę ma tutaj arcybiskup Mcchety i Tbilisi, a pod kościołem, według podań, została zakopana szata Jezusa. Pierwszy drewniany kościół został wzniesiony tutaj już III w., a po około 100 latach zastąpiono go kamienną budowlą, której pozostałości są widoczne w konstrukcji obecnej świątyni z X w. Ogromna jak na swoje czasy katedra jest bogato zdobiona ornamentami zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz.

Naszym następnym przystankiem będzie pięknie położony kurort narciarski Gudauri, z którego rozpościera się fantastyczny widok na góry Kaukazu. Tutaj zjemy kolację i przenocujemy w hotelu w otoczeniu pięknej natury.

Tego dnia nasza podróż wiedzie w kierunku Kaukazu i tzw. Gruzińskiej Drogi Wojennej, zbudowanej przez władze rosyjskie w XIX w., a wiodącej przez trudno dostępne tereny górskie. Mimo niezbyt poetyckiej nazwy, podróż tą trasą jest fantastycznym przeżyciem, a jadąc pod górę będziemy mogli podziwiać naturę i wspaniałe górskie widoki.

Pierwszy przystanek zrobimy w górskiej miejscowość Stepantsminda (wcześniej Kazbegi), gdzie będzie chwila czasu na krótki spacer i podziwianie widoku na szczyt Kazbek. Dalsza trasa jest często zaśnieżona i zbyt stroma dla autobusów, więc przesiądziemy się do samochodów z napędem na cztery koła obierając kurs na klasztor Cminda Sameba (Święta Trójca). Całkowicie odizolowany od świata, położony jest na szczycie góry, pośrodku potężnej, majestatycznej scenerii Kaukazu. Ta zapierająca dech w piersiach lokalizacja sprawiła, że klasztor stał się symbolem narodowym Gruzji.

Lokalny obiad zjemy w Kazbegi wraz z mieszkańcami - spróbujemy lokalnych domowych potraw i tutejszej wódki - czaczy.

Na koniec dnia wrócimy do Tbilisi, gdzie będzie można wybrać się na kolację we własnym zakresie. Dla chętnych nasz pilot zorganizuje wspólne wyjście na kolacje.

Dzisiejszy dzień jest przeznaczony na samodzielne odkrywanie Tibilisi.

Dla chętnych proponujemy tego dnia dodatkowo płatną wycieczkę „Nowoczesne Tbilisi”. Podczas tej wycieczki odwiedzimy nowe części uroczej stolicy, która w ostatnich dekadach przeszła ogromną transformację. 
Metrem pojedziemy na wielki miejski targ, gdzie można kupić wiele lokalnych produktów, a ceny można zbić targując się ze sprzedawcami. Zobaczymy też wiele starych budynków z epoki komunizmu rozsianych po Tbilisi i zakończymy wycieczkę obiadem u lokalnej rodziny, gdzie będziemy mieli okazję pomóc w przygotowaniu głównego dania i z pewnością usłyszymy więcej o codziennym życiu w stolicy Gruzji.

Kolejnego dnia wyruszymy z Tbilisi, by odwiedzić jedno z najładniejszych miasteczek w okolicy – Signagi, które położone jest na wzgórzu z przepięknym widokiem na dolinę Alazni i góry Kaukazu w oddali. Miasteczko ma wiele uroku dzięki swoim wąskim, brukowanym uliczkom i pomalowanymi w pastelowe kolory domami pochodzącymi z XVII i XIX wieku z pięknie rzeźbionymi, drewnianymi balkonami. Stare miejskie mury z XVIIIw. pozostały w nienaruszonym stanie, warto więc przejść się po nich podziwiając panoramę wokół. 

Odwiedzimy także pobliski klasztor Bodbe, gdzie pochowana jest św. Nino (która nawróciła na chrześcijaństwo króla Miriana III). Klasztor jest pięknie położony na stromym zboczu nad doliną Alazani, otoczony wysokimi cyprysami i jako jeden z niewielu klasztorów, które zobaczymy podczas naszej wycieczki, w dalszym ciągu kontynuuje swoją pierwotną działalność. Mieszka tam około 30 zakonnic, które miały swój duży wkład w renowację klasztoru, która została przeprowadzona w ostatnich latach.

Wino produkuje się w Gruzji od 7000 lat, a winnice na dobre wrosły w jej krajobraz, szczególnie w regionie Kachetii. Tradycyjną metodą produkcji wina jest fermentacja soku winogronowego w glinianych naczyniach zagłębionych w ziemi. Pomimo tego, ze w ostatnim czasie na popularności zyskały nowe odmiany winogron i nowe techniki z Europy, to wciąż nie udało im się wyprzeć tradycyjnej metody produkcji wina.  

Odwiedzimy tradycyjną winnicę w okolicy, zobaczymy proces produkcji i sposób wytwarzania wina, zjemy smaczny obiad i skosztujemy gruzińskiego chleba, wypiekanego w tradycyjnych piecach.

Po tych wspaniałych doświadczeniach kulinarnych, udamy się w stronę granicy z Azerbejdżanem, którą przekroczymy późnym popołudniem. Wczesnym wieczorem dotrzemy do małego miasteczka Sheki, gdzie zameldujemy się w naszym hotelu.

W przeszłości Sheki było ważnym punktem handlowym na Jedwabnym Szlaku i jednym z najpiękniejszych miast Azerbejdżanu. Miasto słynie z produkcji jedwabiu tradycyjnymi metodami i wciąż można tu zakupić dobrej jakości jedwab. Na przestrzeni wieków miasto było wielokrotnie niszczone, między innymi przez powodzie, na szczęście wiele z oryginalnej starej architektury zachowało się do naszych czasów, w tym okazały perski pałac książęcy, pochodzący z XVIII wieku. Wnętrze jest pięknie ozdobione freskami i witrażami, które stanowią jeden z głównych towarów eksportowych miasta.

Udamy się na spacer po mieście i jeśli czas pozwoli zatrzymamy się na filiżankę herbaty w jednej z karawanseraj, w których zatrzymywały się karawany ciągnące Jedwabnym Szlakiem. Następnie pożegnamy się z zabytkowym centrum Sheki i ruszymy dalej, do pobliskiego Kish, w którym  norweski etnograf i poszukiwacz przygód - Thor Heyerdal prowadził badania, mające udowodnić ścisły związek między mitologią norweską a azerską.

Po krótkim postoju w Kish pojedziemy dalej na wschód, w kierunku małej miejscowości Lahij. Jest to malownicza górska wioska zamieszkiwana przez Persów, którzy słyną z tradycyjnego rękodzieła tworząc piękne wyroby z miedzi. W Lahij wzdłuż brukowanej, głównej ulicy znajduje się kilka warsztatów, w których wytwarza się miedziane przedmioty. W przeszłości zarówno artykuły z miedzi, jak i dywany z Lalhij cieszyły się dużą popularnością i były sprzedawane po wysokich cenach w Bagdadzie. Spacerując po tej uroczej wiosce ma się wrażenie, że czas stanął tutaj w miejscu.

Poranek przeznaczymy na odpoczynek lub samodzielne zwiedzanie okolicy. Po śniadaniu wyruszymy w dalszą podróż. Pierwszy przystanek to Shamakhi, gdzie znajduje się największy i najstarszy meczet Azerbejdżanu – Djuma. Jego budowę rozpoczął w latach 734-44 arabski dowódca Maslam ibn Abd-al Melik i od tamtego czasu wielokrotnie zmieniał się jego wygląd. Przyczyniały się do tego m.in. liczne trzęsienia ziemi, które kilkukrotnie zrównały budowlę z ziemią. Jego współczesna wersja została ukończona w 2013 roku i jest naprawdę imponująca. Po wizycie w meczecie, odwiedzimy lokalną rodzinę, która specjalizuje się w produkcji Qatiq – azerskiego jogurtu, którego będziemy mieli okazję spróbować.

Baku to miasto o bardzo burzliwej historii. Najwcześniejsze wzmianki o mieście pochodzą z końca XII wieku, ale dopiero za panowania wielkiego dowódcy Shirvanshah Khalilullah (1417-65), miasto zaczęło naprawdę rozkwitać. 

Na kolejny rozkwit gospodarczy trzeba było długo czekać, ale gdy już do niego doszło, stało się to z niebywałym impetem. Głównym motorem rozwoju i jego siłą napędową był handel, przede wszystkim ropą naftową, którą od 1872 roku mogli handlować także zagraniczni inwestorzy. W ciągu zaledwie 30 lat populacja Baku wzrosła aż o 1200%! Gospodarka rozwijała się z zawrotną szybkością, zaczęły powstawać imponujące budynki, głównie za sprawą bogatych baronów naftowych, którzy na początku XX wieku odpowiadali za 50% światowej produkcji ropy. Swój nieoceniony wkład w obecny wygląd miasta mieli też polscy architekci, którzy osiedlili się tutaj w XIX w. i zaprojektowali wiele z reprezentacyjnych budynków w mieście. 

Dziś Baku uznawane jest za tygiel kulturowy łączący Wschód z Zachodem, a po wybudowaniu w 2005 roku drugiego co do wielkości rurociągu naftowego na świecie z Baku do Turcji, miasto ponownie przeżywa ”boom” budowlany oraz wzrost poziomu życia.

Po śniadaniu wyruszymy na zwiedzanie miasta.

Zaczniemy od wizyty w średniowiecznym centrum miasta, które otoczone jest imponującymi murami miejskimi. Udamy się na spacer brukowanymi uliczkami, mijając legendarną 29-metrową Basztę Dziewiczą, pochodzącą z VI-VII w. i  nie mającą odpowiednika w światowej architekturze. Przeznaczenie baszty budzi do dziś ożywione spory naukowców. Odwiedzimy też kompleks pałacowy Shirvanshah Khalilullah, który pochodzi z okresu pierwszego rozwoju miasta. Piękny pałac mieści wiele odrestaurowanych pomieszczeń, dziedzińców czy meczetów i stanowi piękną wizytówkę rozkwitu Azerbejdżanu za czasów panowania Shirvanshah. Przejedziemy także przez okolicę, w której znajduje się wiele doskonale zachowanych budynków secesyjnych, wybudowanych przez bogatych baronów naftowych w okresie tzw. „gorączki naftowej” w latach 80-tych XIX wieku. Wśród zabytkowych budynków możemy wyróżnić Filharmonię i Operę Azerbejdżańską. Także polscy architekci, m.in. Józef Gosławski i Kazimierz Skórewicz na przełomie XIX i XX stulecia byli twórcami wielu reprezentacyjnych bakijskich budynków, takich jak gmach Urzędu Miasta, Pałac Tagijewa, Teatr Tagijewa, biurowiec Rotszyldów czy siedziba Narodowego Banku Azerbejdżanu.

Po południu pojedziemy na pobliski półwysep Absheron, gdzie rozpoczniemy zwiedzanie od  wizyty w Świątyni Wiecznego Ognia. Świątynia Zaratustra została wybudowana w 1800 roku przez wyznawców tej religii i jak wszystkie świątynie ognia, położona jest przy wiecznie żywym płomieniu. Nazwa Zaratustryzm związana jest z prorokiem Zaratustrą, który w starożytnym Iranie stworzył jedną z najstarszych religii na świecie między XVI a X wiekiem p.n.e. Bogiem czczonym w Zaratustryzmie jest Aszura Mazda, który objawił się prorokowi Zaratustrze. Bóg Aszura Mazda jest związany ze słońcem i ogniem. Nie oznacza to jednak, że Zaratustryzm jest religią czczącą ogień. Ogień jest jedynie symbolem czystości, mającym symbolizować życiodajną mądrość i moc Aszura Mazdy.

Po wizycie w tym fascynującym miejscu kultu pojedziemy do pobliskiej Villa Petrolea. W pięknym budynku, wzniesionym w 1884 roku i będącym niegdyś domem braci Nobel mieści się dziś Muzeum Nobla, opowiadające o historii ”Branobelu”, jednej z największych ówczesnych firm naftowych.
W drodze powrotnej do naszego hotelu, przejedziemy obok Centrum Kultury Heydera Alijewa, jednego z najbardziej imponujących nowoczesnych budynków w Baku. Zaprojektowane przez iracko-brytyjską architekt Zahę Hadid, wybudowane w latach 2007-2012 centrum kultury stanowi dziś piękny symbol różnorodnej kultury Azerbejdżanu.

Nasz ostatni dzień przed podróżą powrotną można wykorzystać na samodzielne zwiedzanie Baku lub na półdniową wycieczkę fakultatywną, która prowadzi przez największe pola naftowe Azerbejdżanu, aby na koniec doprowadzić nas do słynnych malowideł skalnych w Gobustanie. Pierwsze 60km przebiega przez rozległe pola naftowe i gazowe, gdzie w krajobrazie dominują platformy wiertnicze. To właśnie tutaj azerskie i zagraniczne firmy naftowe od wieków pompują spod ziemi czarne złoto. 

Około południa dotrzemy do słynnych malowideł skalnych, liczących ponad 10 000 lat. Zostały one odkryte w jaskiniach, które były zamieszkiwane przez ludzi tysiące lat temu. Rysunki wyryte w skale, przedstawiają domowe i dzikie zwierzęta, ludzi, oraz statki. Na jednym rysunków dostrzec można także długą łódź z trzciny. 

Jaskinie zasłużenie znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. My odwiedzimy także znajdujące się tutaj nowoczesne muzeum petroglifów jak po grecku nazywa się ryciny naskalne. Po tej wizycie udamy się na obiad, a następnie wybierzemy się do wulkanów błotnych, które znajdują się w okolicy.
(wycieczka nie jest wliczona w cenę wyjazdu).

Popołudniu wrócimy do Baku, gdzie resztę czasu będzie można wykorzystać na samodzielne zwiedzanie. Miasto ma wiele do zaoferowania – spacer po deptaku Nizami jest obowiązkowym punktem programu. Można tu poczuć atmosferę zamożnej części Baku. Dla chętnych nasz pilot zorganizuje wspólny spacer.
Wieczorem spotkamy się na pożegnalnej kolacji. Następnie wrócimy do hotelu na odpoczynek przed podróżą powrotną.

W nocy wyjedziemy na lotnisko, skąd udamy się w podróż powrotną do Warszawy.