Albania dla koneserów

Po spotkaniu na lotnisku Okęcie z pilotem Albatros Travel wylecimy do Albanii. Późnym wieczorem lądujemy w Tiranie. Po odebraniu bagażu pojedziemy bezpośrednio do naszego hotelu.

Po śniadaniu czas przyjrzeć się bliżej stolicy Albanii. Jedziemy jedną z głównych arterii miasta, bulwarem Deshmoret e Kombit, „Bulwarem Męczenników Narodowych”, dawniej nazywanym Bulwarem Mussoliniego. Znajduje się tu kilka uniwersytetów, budynki administracyjne i banki. Stąd kierujemy się dalej do placu Skanderbega, nazwanego na cześć bohatera narodowego Albanii. Gjergj Kastrioti (1405-1468) przebywał w służbie osmańskiej, gdzie otrzymał przydomek Skanderbeg – złożony z imienia Iskander i tureckiego tytułu bej.

Podczas naszego zwiedzania przejeżdżamy także obok Placu Matki Teresy, nazwanego na cześć słynnej zakonnicy albańskiego pochodzenia, która poświęciła swoje życie pomaganiu biednym w Indiach. Kontynuujemy przejazd obok Muzeum Narodowego Albanii i Piramidy, która pierwotnie została zbudowana jako muzeum dla dyktatora Envera Hodży. Obecnie mieści się tutaj centrum konferencyjne i sale wielofunkcyjne, jednak budynkowi grozi rozbiórka ze względu na plany budowy w tym miejscu nowej siedziby albańskiego parlamentu.

Najwyższy czas odwiedzić jedną z najnowszych atrakcji stolicy. To podziemne muzeum mieszczące się w dawnym bunkrze, zbudowanym w celu ochrony przed atakiem nuklearnym, które prezentuje eksponaty i instalacje przedstawiające burzliwą komunistyczną przeszłość Albanii. Bunk’Art to głęboko skłaniające do myślenia doświadczenie, które rzuca światło na złożoną przeszłość Albanii i daje okazję do refleksji nad mrocznymi momentami przeszłości.

Przed wyruszeniem w stronę Sarandy zjemy obiad w centralnej części miasta.
 
Do Sarandy docieramy późnym popołudniem, gdzie zakwaterujemy się w naszym przytulnym hotelu, który przez kolejne dni będzie dla nas bazą wypadową.
Wieczorem zjemy kolację w hotelowej restauracji.

Dzisiejsza nazwa miasta oznacza „40 świętych” i nawiązuje do legendy o 40 chrześcijańskich legionistach, którzy zostali straceni za swoją wiarę. Jednak historia Sarandy sięga IV wieku p.n.e., kiedy miasto było częścią Królestwa Epiru, które pod rządami legendarnego Pyrrhusa kontrolowało dużą część dzisiejszej Albanii i północną część Grecji.

Miasto stało się później ważnym portem Cesarstwa Rzymskiego i przyciągało wiele różnych grup narodowościowych, w tym dużą społeczność żydowską, co spowodowało dalszy rozkwit życia handlowego w mieście. W tym okresie zbudowano mur obronny oraz Klasztor 40 Męczenników, od którego później wzięła się nazwa miasta. Dziś nie pozostało wiele z klasztoru, który był wykorzystywany przez Niemców podczas II wojny światowej jako koszary wojskowe i dlatego został zbombardowany przez Anglików tuż przed zakończeniem wojny. Obecnie główną atrakcją miasta jest stosunkowo nowy zamek Lekuresi, zbudowany przez lokalnego albańskiego księcia Ali Pasha Tepelena (1740–1822).

Pięknie położona, z widokiem na pobliskie greckie wyspy i oferująca aż 300 słonecznych dni w roku, Saranda przyciąga w sezonie tysiące gości z Korfu. Wpływy greckie są widoczne na każdym kroku, a spokojne miejskie życie toczy się po zakończeniu sezonu turystycznego czyli od października, przy małym, urokliwym placu portowym.

Rozpoczynamy dzień spacerem po tym uroczym mieście. Przyjrzymy się z bliska wykopaliskom starej synagogi, malowniczemu nabrzeżu oraz licznymi wąskimi uliczkom prowadzącym do głównego placu miasta.

Reszta dnia jest przeznaczona na samodzielne odkrywania miasta lub relaks i wypoczynek.

Dzisiejszym celem podróży jest leżąca po sąsiedzku Grecja. Zaraz po śniadaniu kierujemy się w stronę przejścia granicznego i wkrótce zatrzymujemy się w miejscowości Iguoumenitsa.
Stąd niedaleko do urokliwego miasteczka portowego Parga. Miasteczko z charakterystycznymi wąskimi uliczkami sprawia, że można poczuć się tutaj jak na greckiej wyspie. Chłoniemy atmosferę tego uroczego miasta, a następnie zjemy obiad w formie pikniku, korzystając z prowiantu otrzymanego w hotelu.

Po posiłku czas wyruszyć w stronę wioski Glyki, która najbardziej jest znana dzięki rzece przepływającej przez jej teren. Mówimy oczywiście o rzece Acherontas, która według starożytnej mitologii greckiej była znana jako „rzeka nieszczęścia” i była jedną z pięciu rzek greckiego podziemia Hadesu. Według mitologii zmarli byli przewożeni przez Acheron przez Charona, aby wejść do podziemnego świata.

Po miłym spacerze wracamy do Sarandy.

Dziś udajemy się do jednego z najpiękniejszych miast w całej Albanii, Gjirokastry. Po drodze zatrzymamy się przy ciekawym zjawisku przyrodniczym zwanym Blue Eye czyli Błękitne Oko. Nazwa nawiązuje do krystalicznie błękitnej wody, która wypływa z ponad 50 m głębokiego otworu w skale.  Nurkowie zeszli na głębokość 50 metrów w dół nie docierając jednak do dna więc wciąż nie wiadomo, jak głęboki jest ten otwór. Z tego źródła wypływa rzeka Bistrice, wpadająca do Morza Jońskiego 25 km dalej na południe od Sarandy. 

Kierujemy się teraz w stronę miasta Gjirokastra, które liczy sobie ponad 2500 lat i jest bardzo piękne ze swoimi wąskimi brukowanymi uliczkami i małymi domami z dachami z łupka. Miasto zostało bardzo poetycko opisane w książce albańskiego pisarza Ismaila Kadaresa „Kroniki z kamienia”. Stąd pochodził też albański dyktator Enver Hodża. Jego bliskie związki z miastem sprawiały,  że tak długo jak rządził dbano o wygląd miasta, jednak po upadku dyktatury piękne zabytki powoli zaczęły popadać w ruinę. Twierdza i miasto są obecnie pod ochroną UNESCO i dziś to UNESCO płaci ok. 20 000 dolarów za naprawę i utrzymanie każdego dachu na zabytkowym domu, bo tyle to mniej więcej kosztuje. Kwota, której przeciętny Albańczyk nie jest w stanie zapłacić z własnej kieszeni. W mieście znajduje się wiele tradycyjnych sklepów z rękodziełem, urokliwe Stare Miasto oraz tętniący życiem bazar. Będzie więc okazja, aby napić się prawdziwej tureckiej kawy i rakiji.

Cały dzisiejszy dzień przeznaczyliśmy na poznanie tego pięknego miasta, a zaczniemy od spaceru do fortecy Argjiro, skąd roztacza się wspaniały widok na miasto. Dziś twierdza straciła swoje strategiczne znaczenie, ale do lat 70. XX wieku służyła jako więzienie dla więźniów politycznych. Idąc dalej wąskimi krętymi uliczkami starego miasta mijamy pozostałości imponującego systemu tuneli i bunkrów, który powstał w czasach reżimu komunistycznego. Na wypadek wojny systemy tuneli miały nie tylko zapewnić bezpieczeństwo miejscowej ludności, ale także umożliwić wysłanie wojsk z miasta bez wykrycia tego przez wroga.

Po obiedzie reszta dnia przeznaczona jest na samodzielne zwiedzanie miasta. Miasto to m.in. znane jest ze swojej wyjątkowej kawy, której ziarna mielone są w dużych kamiennych cylindrach, a możliwości jej skosztowania jest mnóstwo w jednej z wielu kawiarni lub w małych palarniach kawy, gdzie można też kupić świeżo zmieloną kawę. Miłośnikom literatury proponujemy natomiast wizytę w niewielkim muzeum największego żyjącego pisarza Albanii, Ismaila Kadare. Muzeum jest urządzone w jego rodzinnym domu i dostarcza wielu ciekawych informacji o jego życiu i twórczości. 

Późnym popołudniem czas pożegnać się z Gjirokastrą, a my kierujemy się w stronę wybrzeża do Sarandy.

Po śniadaniu wyruszamy w stronę niewielkiego półwyspu, gdzie znajduje się starożytne miasto Butrint. Wcześniej jednak przejedziemy obok jednej z najpiękniejszych plaż w Albanii znajdującej się w miejscowości Ksamil, która kiedyś były spokojną wioską rybacką. Obecnie miejsce to zmieniło nieco swój charakter i stało się nadmorskim kurortem z licznymi hotelami, które powstały tu w ciągu ostatnich 10-20 lat.

Następnie udajemy się do miasta Butrint, które otoczone jest wodą ze wszystkich stron, co w przeszłości stanowiło ogromny atut, zapewniając doskonałą linię obrony. Chociaż miejsce to było zamieszkiwane od czasów prehistorycznych, to dopiero Grecy zbudowali tutaj miasto i wznieśli wokół mury obronne. Po Grekach, miasto przejęli najpierw Rzymianie, a potem Bizantyjczycy, po czym popadło ono w ruinę i zostało opuszczone przez swoich mieszkańców. Dopiero w 1920 roku włoscy archeolodzy rozpoczęli tutaj wykopaliska, dzięki czemu obecnie jest to obszar chroniony przez UNESCO.

W Butrint można zobaczyć wszystko, począwszy od greckiego teatru, po akropol z greckimi i rzymskimi łaźniami. Znajdują się tu również świątynie przekształcone w bazyliki, kiedy to po starych bogach nastało tutaj chrześcijaństwo. Akropol usytuowany był na wzgórzu i później przekształcono go w twierdzę. Z tego miejsca roztacza się wspaniały widok na kanał Vivarik oraz Cieśninę Korfu, skąd prawdopodobnie przybyli Grecy w dawnych czasach. Teren jest duży więc zajmie nam trochę czasu, żeby po nim pospacerować i poczuć wichry historii wciąż unoszące się nad tym miejscem. Będzie też czas na zjedzenie obiadu w formie pikniku z prowiantu otrzymanego w hotelu.

Po podróży w przeszłość udajemy się teraz do małej wioski Xarra, gdzie znajduje się największa kooperatywa w regionie, specjalizująca się w produkcji mandarynek. Produkcja rozpoczęła się w 1995 roku, więc to jedna z pierwszych spółdzielni, która została ponownie otwarta po upadku reżimu komunistycznego.

Zwiedzimy farmę, dowiemy się więcej o historii tego miejsca i rozwoju, a także będziemy mieli okazję porozmawiać z pracownikami i poznać życie na wsi. Na zakończenie dzisiejszej wycieczki odwiedzimy lokalną winnicę. Tradycja produkcji wina w Albanii należy do najstarszych w Europie, a tutaj uprawia się szczepy winogron, których nie spotyka się gdzie indziej. Najbardziej znane są gatunki Shesh i Kalmet.

Po południu powrócimy do Sarandy, a reszta dnia będzie przeznaczona na odpoczynek i korzystanie z lokalnych atrakcji we własnym zakresie.

Nadszedł czas, aby pożegnać nasz uroczy hotel w Sarandzie i udać się na północ. Trasa przejazdu do Vlory jest bardzo piękna widokowo i prowadzi przez jedne z najbardziej spektakularnych przełęczy górskich, skąd roztacza się wspaniały widok na leżące kilkaset metrów poniżej wybrzeże Adriatyku.

Zatrzymamy się przy pięknym wodospadzie w Borsch oraz odwiedzimy jedną z urokliwych plaż w Porto Palermo. Stąd mamy doskonały widok na tajny, podwodny bunkier leżący po drugiej stronie zatoki. Podziemny tunel został zbudowany w czasach Socjalistycznej Republiki Albanii za rządów Envera Hodży. Obecnie nie jest już wykorzystywany w takim celu, ale pozostał w zamkniętej strefie wojskowej.

Przejedziemy przez  Park Narodowy Llogara, gdzie będziemy podziwiać piękno natury i fantastyczne widoki na Riwierę Albańską i gdzie się też zatrzymamy w lokalnej restauracji na lekki obiad.

Po obiedzie kontynuujemy naszą podróż do Vlory. Po dotarciu na miejsce udamy się na krótką wycieczkę po mieście, odwiedzając m.in. centralny plac miasta, gdzie albańska flaga zawsze powiewa, aby upamiętnić albańską deklarację niepodległości, ogłoszoną tutaj 28 listopada 1912 roku.

Nastepnie skierujemy się do Tirany, gdzie spędzimy ostatni przed naszym powrotem nocleg. Wieczorem w Tiranie zjemy wspólny posiłek w lokalnej restauracji.

Po śniadaniu pojedziemy na lotnisko w Tiranie, skąd udamy się w drogę powrotną do Warszawy.