Szkockie lato w kratkę

Wylądujemy na lotnisku w Edynburgu skąd wyruszymy autokarem do Glasgow, które w 1990 roku było Europejską Stolicą Kultury. Droga będzie wiodła przez szkockie niziny, które są najbardziej zaludnionym obszarem w kraju - aż 75 procent ludności mieszka w okolicach Edynburga i Glasgow. Szkocja, czyli północna część Wielkiej Brytanii, ma długą i barwną historię oraz bogatą kulturę, która pod wieloma względami różni się od angielskiej. Szkoci posługują się również własnymi językami takimi jak: Scots (szkocki, zachodniogermański), gaelicki (celtycki) oraz szkockimi odmianami angielskiego.

Mieszkańcy Szkocji mają głębokie poczucie własnej odrębności i niezależności od Wielkiej Brytanii. Wciąż tkwi w nich pamięć o średniowiecznych wojnach, bohaterach-rebeliantach takich jak William Wallace czy Robert Bruce. Pamiętają też o zabójstwie Marii Stuart przez królową Elżbietę I. Do dziś w pełni nie zaakceptowali unii personalnej z Anglią zawartej w 1603 roku kiedy na tronach obu Królestw zasiadł Jakub I Stuart oraz zjednoczenia z Królestwem Anglii w 1707 roku, mimo iż mają szeroką autonomię w postaci własnej administracji, kościoła, szkolnictwa i sądownictwa.

Po przybyciu do Glasgow zameldujemy się w naszym hotelu. Możliwe, że czas pozwoli na krótki spacer po Glasgow, następnie zjemy powitalną kolację. 

Dzisiaj wyruszymy do niewielkiego, średniowiecznego miasteczka St. Andrews położonego nad Morzem Północnym. To miasto uznawane jest za kolebkę golfa. Znajduje się tutaj najstarsze na świecie pole golfowe - Old Course, a sport ten zaczęto uprawiać na szkockich wzgórzach już w XV wieku!

W St. Andrews mieści się również najstarszy uniwersytet w Szkocji (założony pomiędzy 1410 a 1413 roku), który może poszczycić się wybitnymi absolwentami takimi jak Edward Genner, odkrywca szczepień przeciwko grypie, Jean-Paul Marat, polityk z czasów rewolucji francuskiej, Bertie Forbes, założyciel czasopisma Forbes i wielu innych. Na tym uniwersytecie studiował też książę William oraz Kate Middleton i właśnie tutaj się poznali. 
Następnie zobaczymy ruiny średniowiecznego zamku St. Andrews, które wznoszą się na smaganym wiatrami klifie, u którego stóp rozciąga się plaża Castle Sands.

W trakcie drugiej wojny światowej w St. Andrews stacjonował I Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Sikorskiego. Na jego cześć miasto ufundowało pomnik generała, który znajduje się w ogrodach przy St. Andrews Museum.

Po zwiedzeniu miasta wyruszymy dalej na północ nadmorską drogą do uroczego Aberdeen, gdzie spędzimy noc. 

Z Aberdeen wyruszymy dalej na północ przejeżdżając przez nadmorskie miasta i podziwiając piękną okolicę. Zatrzymamy się w małym miasteczku Portsoy, które słynie z przepysznych lodów -ponoć te z karmelem są najlepsze! Kolejnym przystankiem będzie miejscowość Cullen, skąd rozciąga się fantastyczny widok na zatokę i przy dobrej pogodzie jest szansa, że zobaczymy bawiące się w wodzie delfiny.

Okolice rzeki Spey, czyli Speyside, słyną z doskonałych destylarni whisky. Sama nazwa tego alkoholu pochodzi od łacińskiego „aqua vitae”, czyli „woda życia”, jak nazywali whisky produkujący ją jako pierwsi mnisi, co w tłumaczeniu na gaelicki brzmi „uisge beatha”. Z czasem nazwa ta skróciła się do „uiskie”, aby wreszcie wyewoluować do dzisiejszej, znanej na całym świecie  „whisky”. Odwiedzimy jedną z lokalnych destylarni, gdzie czeka nas degustacja whisky, ale przedtem dowiemy się jak wygląda proces produkcji tego alkoholu, 
W drodze do naszego hotelu miniemy kolejne wioski, w których produkuje się whisky: Ballindalloch, Craigellachie i Aberlour. Hotel znajduje się w pięknym otoczeniu Parku Narodowego Cairngorm. Podobno zamieszkują go duchy... przekonajmy się o tym sami!

Po zameldowaniu zjemy razem kolację.

Z Parku Narodowego Cairngorm wyruszymy w kierunku Inverness, które położone jest na styku wyżyn z morzem. Zaplanowaliśmy tu trochę czasu wolnego do wykorzystania według własnego uznania. Można udać się na zakupy w najbardziej wysuniętym na północ centrum handlowym Szkocji, zwiedzić niektóre z małych kościołów w mieście lub przejść się nad rzeką Ness, która przepływa przez miasto. Nasz pilot chętnie udzieli wszelkiej rady czy pomocy.

Następnie zmierzymy się z legendą potwora z Loch Ness. Loch Ness jest drugim co do wielkości jeziorem Szkocji, ale ze względu na swoją dużą głębokość jest w nim więcej słodkiej wody niż we wszystkich jeziorach w Szkocji i Walii – razem wziętych! Mówi się, że w głębinach tego jeziora pływa Nessie, czyli tzw. potwór z Loch Ness. Może będziemy mieć szczęście i zobaczymy cień wyłaniającego się z oddali potwora o długiej szyi i niewielkiej głowie? Zatrzymamy się również przy ruinach XII-wiecznego zamku Urquhart, położonego na niewielkim cyplu, skąd można podziwiać widok na słynne jezioro.

Kolejnym przystankiem tego dnia będzie miasto Fort William. Tam spędzimy dwie kolejne noce. Miasto jest dziś popularnym ośrodkiem turystycznym dla miłośników aktywnego wypoczynku na łonie przyrody. Wiele osób przyjeżdża tutaj, aby wspiąć się na najwyższą górę Wielkiej Brytanii, Ben Nevis (1345 m n.p.m.) lub wędrować po pięknej okolicy. 

Program tego dnia będzie dość długi, ale warto podjąć wysiłek wyprawy, odwiedzimy bowiem jedną z najpiękniejszych wysp Wielkiej Brytanii, Isle of Skye.

To największa (1665 km²) i najbardziej wysunięta na północ wyspa archipelagu Hebrydy Wewnętrzne. Jej krajobraz to bezkresne wrzosowiska, strome klify, liczne jeziora, malownicze wodospady i urokliwe wioski, w których życie toczy się dzień po dniu swoim spokojnym tempem. Wyspa słynie również z whisky single malt Talisker, która przez 10 lat dojrzewa w beczkach przed butelkowaniem. 

Zanim dotrzemy na wyspę Sky zatrzymamy się po drodze przy malowniczym zamku Eilean Donan, strategicznie położonym na małej wyspie na jeziorze Loch Duich tuż przy ujściu Loch Long i Loch Alsh prowadzącego do morza. Odwiedzimy ten piękny zamek, który wiele osób zna  z filmu „Highlander”  czy „Świat to za mało” z serii o Jamesie Bondzie. Dzięki swojemu urokliwemu położeniu w zachwycającej scenerii ten romantyczny zamek jest jednym z najczęściej fotografowanych miejsc w Szkocji.

Zamek Eilean Donan ma wszystko, czego można oczekiwać od szkockiego zamku i cały przesiąknięty jest historyczną atmosferą. Począwszy od kustoszy ubranych w piękne szkockie kilty aż po dużą salę bankietową, ozdobioną imponującym herbem zamku i portretami rodowymi, z których spoglądają na nas dawni władcy zamku. Tutaj wyobraźnia będzie dopełnieniem wielu ekscytujących historii i wydarzeń, których ten zamek musiał być świadkiem przez wieki.
 
Po moście docieramy na wyspę Skye  i jadąc wzdłuż północnego wybrzeża po drodze widzimy inne wyspy, należące do Szkocji. W sumie do Szkocji należy prawie 1000 wysp, w tym archipelagi Szetlandów, Orkady i Hebrydy. Wreszcie docieramy do małego miasta portowego Portree, którego promenada portowa zaprasza na krótki spacer zakończony filiżanką kawy lub herbaty.

Region Highlands (Wyżynna Szkocja) na północy kraju był niegdyś podzielony na mniejsze jednostki, pozostające w strefie wpływów organizacji rodzinno-społecznych, zwanych klanami, które walczyły ze sobą o władzę i terytoria. Członkowie klanów nosili góralskie stroje uszyte z kraciastej wełnianej tkaniny zwanej tartan, której unikatowy wzór ułatwiał identyfikację przynależności do poszczególnego klanu.

Od około XVI wieku Szkoci zaczęli szyć z tartanu znane nam dziś kilty, czyli spódnice. W latach 70. zarejestrowano 141 standardowych wzorów w szkocką kratę, zatwierdzonych przez radę klanu. Dzisiejsi projektanci mody rozpowszechnili wzór w szkocką kratę na całym świecie, chociaż oficjalnie wzory należą do klanów, które w celach reprezentacyjnych nadal posługują się swoimi, unikatowymi i przypisanymi im wzorami.

Na pokładzie promu wrócimy do wioski rybackiej Mallaig, gdzie w 1996 roku Lars von Trier nakręcił swój słynny film „ Przełamując fale”. Przyroda Szkocji często pojawiała się na wielkim ekranie, w tym w filmach o Harrym Potterze, Robin Hoodzie, Rob Royu, a także we wspaniałym, oscarowym dziele „Braveheart” z Melem Gibsonem w roli bohatera narodowego Szkocji - Williama Wallace'a.

W drodze powrotnej zatrzymamy się przy pomniku w Glenfinnam. Pomnik został wzniesiony na cześć Karola Edwarda Stuarta - znanego również jako Bonnie Prince Charlie - który przewodził ostatniemu powstaniu jakobitów w 1745 roku, próbując po raz kolejny wyzwolić Szkocję spod panowania angielskiego. Pomnik został zbudowany nad jeziorem Loch Shiel w miejscu, gdzie książę wzniósł sztandar królewski, aby rozpocząć walkę z angielską supremacją.

Po powrocie do hotelu zjemy zasłużoną kolację

Po śniadaniu wyruszymy do górskiego Parku Narodowego Glencoe. W trakcie kilkukilometrowej wycieczki zobaczymy piękną przyrodę, ale też poznamy mroczną historię rzezi jakobitów, która miała miejsce Glencoe w 1692 roku. 

Trasa będzie wiodła wzdłuż stromego klifu w regionie Argyll, który tworzy morską zatoczkę, czyli tzw. „sea loch”. Mianem „loch” Szkoci nazywają przestrzenie wypełnione wodą, takie jak jeziora, ale też zatoki, fiordy, czy estuaria. Odwiedzimy urzekający zamek Inveraray, siedzibę księcia Argyll. Nakręcono tu jeden z odcinków popularnego serialu telewizyjnego ”Downton Abbey”.

Naszą podróż będziemy kontynuować przez Park Narodowy Loch Lomond and the Trossachs, który pod wieloma względami jest kwintesencją szkockiego, wyżynnego krajobrazu z wrzosowiskami, dużymi obszarami leśnymi, rzekami i krystalicznie czystymi jeziorami. Miniemy między innymi największe jezioro Wielkiej Brytanii, czyli Loch Lomond. Przekonamy się na własne oczy, czy brzeg jeziora jest tak piękny, jak sławi go melancholijna szkocka pieśń ludowa ”Loch Lomond”.

Po południu dotrzemy do Edynburga. Zameldujemy się w naszym hotelu, położonym tuż przy centrum miasta. Tutaj spędzimy kolejne dwie noce. 

Po śniadaniu wyruszymy na wycieczkę po stolicy Szkocji. Dowiemy się więcej o historii miasta i zobaczymy jego główne atrakcje. Trasa naszego spaceru przebiegnie przez objęte ochroną UNESCO dzielnice Starego i Nowego Miasta aż do XIV-wiecznego portu Leith.

Odwiedzimy zamek na Starym Mieście, który wznosi się na jednym z siedmiu wzgórz znajdujących się w mieście. Codziennie (z wyjątkiem niedziel) o godzinie 13:00 ma tu miejsce nietypowa atrakcja, jaką jest wystrzał z jednej z zamkowych armat. Niegdyś wystrzały te miały pomóc marynarzom w porcie Lieth zsynchronizować dzwony na statkach, dzisiaj stały się edynburską tradycją.

Nowe Miasto zbudowano ponad 200 lat temu i szybko stało się wzorem dla europejskiego planowania urbanistycznego. Powstało w odpowiedzi na potrzebę poszerzenia tkanki miasta o nową dzielnicę przeznaczoną dla bogatszej części społeczeństwa.

Edynburg słynie również z kultury i literatury - urodzili się tu zarówno Sir Walter Scott, jak i Sir Arthur Conan Doyle, twórca postaci Sherlocka Holmesa. Edynburg to też miasto, w którym zagadki kryminalne rozwiązuje (fikcyjny) inspektor John Rebus, bohater słynnej serii książek (i nakręconego na ich podstawie serialu telewizyjnego) szkockiego pisarza Iana Rankina.

Po południu będzie czas na samodzielne odkrywanie miasta. Jeśli jesteś fanem inspektora Rebusa, możesz zajrzeć do jego ulubionego pubu, The Oxford Bar na Nowym Mieście. Można też udać się na ulicę Rose Street, gdzie znajduje się wiele pubów, w których obsługa serwuje pyszne jedzenie i duże kufle piwa. Wieczorem miejsce na kolację także będzie można wybrać samemu. Oczywiście nasz polski pilot cały czas pozostaje do dyspozycji i z pewnością zaproponuje atrakcyjne spędzenie czasu w Edynburgu dla chętnych osób.

To dzień, w którym niestety pożegnamy Szkocję i wrócimy do swoich domów z bagażem wspomnień, zdjęć i pamiątek.